Welkom
Volgens Bartjens is hét vaktijdschrift voor de praktijk van het reken-wiskunde-onderwijs. De inhoud van de artikelen is een toegankelijke mix van theorie, didactiek en praktijk, bedoeld voor leerkrachten, rekencoördinatoren, pabo-studenten, opleidingsdocenten, onderzoekers, adviseurs, ontwikkelaars en andere professionals die geïnteresseerd zijn in het reken-wiskundeonderwijs.

Draad van Ariadne
Bekijk ze allemaal
Word abonnee
Bekijk hier de mogelijkhedenRedactie
Neem contact op met de redactie
Leren van rekengesprekken
Verbinding van onderzoek naar praktijk
Jarise Kaskens
We weten steeds meer over wat er wel en niet werkt bij het leren rekenen, maar niet alle inzichten bereiken de scholen. In dit artikel delen we de opbrengsten van promotieonderzoek gericht op de invloed van leerling- en leerkrachtfactoren op de rekenontwikkeling van leerlingen (Kaskens, 2022). Binnen dit onderzoek h...

Over rekengesprekken gesproken…
Cijfers & Letters
Gerhard Hartdorff
Dit nummer van Volgens Bartjens gaat onder meer over het zelfbeeld dat kinderen hebben van hun rekengedrag en hoe ook leerkrachten kunnen leren van het voeren van rekengesprekken met hun leerlingen. Wat geweldig dat we met dit soort onderzoeken weer een stukje verder komen in het geven van goed rekenonderwijs. Dat w...

Materiaal bij "Protocol Rekengesprek" - Henk Logtenberg, Jaargang 28, nummer 2
Henk Logtenberg
Hoe kom je er achter welke ondersteuning en instructie een leerling nodig heeft? Deze extra bijlage bij "Protocol Rekengesprek" helpt u op weg.
_w400_h260_bg.png)
Protocol rekengesprek - Henk Logtenberg
Henk Logtenberg
Henk Logtenberg heeft samen met drie studenten het Protocol ‘Rekengesprek’ ontwikkeld. Door dit protocol te volgen, kan de leerkracht snel en effectief inzicht krijgen in de pedagogische en didactische problematiek van leerlingen met rekenproblemen.

De rekenontwikkeling en onderwijsbehoeften van leerlingen
in perspectief van het voeren van rekengesprekken door leraren
Jarise Kaskens
Jarise Kaskens onderzocht in haar promotieonderzoek de invloed van leerling- en leraarfactoren op de rekenontwikkeling van leerlingen. De resultaten laten zien dat een stevige rekenbasis belangrijk is. Als de basis niet goed is kunnen leerlingen daar hinder van ondervinden als het rekenen wat complexer wordt. Ook ex...

Kinderen aan het denken zetten
Tijd voor een goed rekengesprek
Annette Markusse
Lia Oosterwaal heeft jarenlang lesgegeven in de bovenbouw en werkte ook als remedial teacher. Ze is ook al heel lang een van de ontwerpers van de Grote Rekendag. Ze begeleidt op dit moment twee schoolteams bij het houden van rekengesprekken. Annette Markusse sprak met haar over dit onderwerp.

De meerwaarde van een rekennetwerk. Alleen werken is optellen, samenwerken is vermenigvuldigen.
Rekencoördinator aan het woord
Ronnie Huberts
Na een pas afgeronde master SEN met specialisatie rekenen werd ik rekencoördinator op Basisschool De Waai. Ik had veel geleerd tijdens de opleiding. Mijn kennis over bijvoorbeeld diagnostische rekengesprekken en effectieve rekenlessen wilde ik graag delen met collega’s, want het is zonde als ik die kennis voor mezel...

Naar verhouding de beste
Frans van Galen en Astrid Aalbers - Werkhoven
Een rekengesprek moet leerlingen aan het nadenken zetten over de principes van het rekenen. Frans van Galen en Astrid Aalbers-Werkhoven beschrijven een les waarin het ging om vergelijken ‘naar verhouding’. Het probleem waarmee gestart werd leidde tot een gesprek over breuken, procenten en verhoudingen.
Dit is een m...

Praat je mee?
Jenneken van der Mark
Op het moment dat ik deze column schrijf voor dit nummer dat gaat over rekengesprekken en het volgen van rekenontwikkeling, zitten we midden in de afronding van het schooljaar.
_w400_h260_bg.png)
Groetjes van groep 3 - Klokkijken
Lia van Diem
Vorige week zei Heleen uit groep 3: "Dat duurt heel lang, dat duurt wel 100 uur". Deze uitspraak vormde de aanleiding tot een prachtig rekengesprek over tijd en klokken.....
_w400_h260_bg.png)
Groetjes van groep 4 - Foldermateriaal (Jrg. 38 nr. 4, 2019)
Lia van Diem
Juf Lia van Diem heeft folders meegenomen om te bekijken. En daar rolt een mooi rekengesprek uit met groep vier!
_w400_h260_bg.png)
Groetjes van groep 4 - Winterpret
Lia van Diem
In het rekenboek staat een plaatje met drie verschillende soorten voetstappen in de sneeuw. Dat vormt het begin van een interessant rekengesprek....
_w400_h260_bg.png)
Groetjes van groep vier - Foldermateriaal
Lia van Diem
Lia van Diem heeft een rekengesprek over reclamefolders met de kinderen van groep vier....
_w400_h260_bg.png)
Groetjes van groep 4 - Geld (jrg 38 nr 5, 2019)
Lia van Diem
Als juf Lia van Diem aan 'haar' groep vier vraagt wie er wel eens naar de stad gaat met zijn ouders en wat ze daar vooral kopen, ontstaat een mooi rekengesprek over geld.

Rekenen en wiskunde ontdekken met kleuters
Werken aan de doorgaande lijn
Patty den Hartog, Lindy Nelissen, Christel Bongers, Marianne Soeters en Nico Eigenhuis
In dit artikel vertellen de auteurs het verhaal van het reken-wiskundeonderwijs bij de kleuters op de Hobbitstee. Hun enthousiasme werkte aanstekelijk en inspirerend. Het leidde ook tot meer meetkundige activiteiten in de hogere groepen.

Denkend aan rekenen-wiskunde…
Verslag van de 42e Panamaconferentie
Ronald Keijzer, Isabelle de Vink, Iris Verbruggen
De 42e Panamaconferentie met als thema ‘Denkend aan rekenen-wiskunde’, die in het voorjaar van 2024 gehouden is, richt zich op de actualiteit van onderwijs en ontwikkeling in het reken-wiskundeonderwijs. Er is tijdens de conferentie aandacht voor onderwijsontwerpen en -materialen, het stellen van doelen op verschill...

Volgens Bartjens - Ontwikkeling en onderzoek
Ronald Keijzer
Bij ieder nummer van het tijdschrift Volgens Bartjens verschijnen twee artikelen in Volgens Bartjens – Ontwikkeling en Onderzoek. Deze verdiepende artikelen zijn op de site van Volgens Bartjens beschikbaar. Bij dit nummer gaat is het eerste artikel van Erika Schlatter en Marian Hickendorff. Zij beschrijven hoe leerl...

Diagnostisch rekenen-wiskunde assessment in groep 5
Jorine Vermeulen
Diagnostisch assessment werd oorspronkelijk ingezet voor het diagnosticeren van speciale onderwijsbehoeften. Met de komst van Passend Onderwijs worden diagnostische instrumenten ontwikkeld om het formatief handelen van leraren te ondersteunen. In het hier beschreven promotieonderzoek werden de kenmerken van diagnost...

Kansen(on)gelijkheid voor sterke rekenaars
Suzanne Sjoers
In dit artikel worden drie, elkaar deels overlappende, onderdelen geschetst waar ik kansenongelijkheid bij (potentieel) sterke rekenaars zie: aanbod, instructie en taal. Per onderdeel beschrijf ik hoe ik die ongelijkheid zie, onderbouwd vanuit onderzoek en mijn praktijkervaringen. Ik vul die beschrijving aan met ond...

Bekwaam aan de start
Jarise Kaskens en Janneke te Marvelde
Hoe kunnen aankomende leraren beter toegerust worden voor het verzorgen van reken-wiskundeonderwijs? Dat is de vraag die centraal stond in recent uitgevoerd onderzoek. In dit artikel doen we hiervan verslag.

Beter rekenonderwijs? Verbind vakinhoud met teamleren!
Marianne Soeters en Geeske Hoogenboezem
De afgelopen twee jaar zijn de rekenresultaten op basisschool ter Does in Hoogmade sterk verbeterd. In 2020 lag het groepsgemiddelde bij de methodeonafhankelijke toetsen in de meeste groepen op IV of V. In 2022 was dit niveau gestegen naar I+. Om tot een dergelijke groei te komen, hebben we gewerkt aan kennis van re...

Nieuwsgierigheid als voorwaarde
Rekencoördinator aan het woord
Melanie Donken- Baijense
Na een opleiding van anderhalf jaar studeerde ik in februari 2023 af als rekencoördinator aan de Hogeschool KPZ. Tijdens mijn opleiding ben ik heel anders tegen het reken-wiskundeonderwijs gaan aankijken. Rekenonderwijs is niet alleen het volgen van de methode, in de hoop dat al je leerlingen goed meekomen en de doe...

Rekenen met nieuwkomers
Rekencoördinator aan het woord
Ilse Roozen en Reni Timmermans
Rekenonderwijs aan nieuwkomers kent specifieke uitdagingen. Kinderen kunnen traumatische ervaringen hebben waardoor ze niet aan leren toekomen. De verschillen in vaardigheid zijn groot, bijvoorbeeld omdat kinderen in vluchtelingenkampen nauwelijks of geen onderwijs hebben genoten. Maar voor allen geldt dat de mate w...

Kwaliteitscriteria voor het reken-wiskundeonderwijs op de pabo
Marjolein Kool, Hanneke van Doornik-Beemer, Ronald Keijzer, Michiel Veldhuis en Marc van Zanten
Een groep experts op het gebied van reken-wiskundeonderwijs op de pabo heeft nieuwe kwaliteitscriteria geformuleerd en voorzien van concrete voorbeelden uit de hedendaagse lerarenopleiding. De geactualiseerde kwaliteitscriteria kunnen ingezet worden bij het ontwerpen, evalueren en verbeteren van opleidingsonderwijs ...

40x Panama: verleden, heden en toekomst
Verslag veertigste Panama-conferentie
Ronald Keijzer en Iris Verbruggen
Op 30 juni en 1 juli 2022 vond de veertigste Panama-conferentie plaats. Nadat de 39ste editie online plaatsvond, zijn de deelnemers verheugd om deze conferentie weer in de bossen van Zeist te mogen bezoeken om inspiratie en informatie op te halen voor het verder ontwikkelen van het reken-wiskundeonderwijs.

Volgens Bartjens – Ontwikkeling en Onderzoek november 2022
Ronald Keijzer
Bij ieder nummer van het tijdschrift Volgens Bartjens verschijnen twee artikelen in Volgens Bartjens – Ontwikkeling en Onderzoek. Deze verdiepende artikelen zijn op de site van Volgens Bartjens beschikbaar.

Praten over rekenen-wiskunde
Annette Markusse en Iris Verbruggen
Soms ontstaat er tijdens de rekenen-wiskundeles zo’n moment waarbij er een zekere rust over de groep valt. Herken je dat? Zo’n korte periode waarin iedereen stil en geconcentreerd met zijn eigen rekenwerk bezig is.

Praatwolkjes in Pluspunt-2
Volgens het boekje
Marc van Zanten
In romans zijn dialogen belangrijk voor het verhaal. Voor het leren van rekenen-wiskunde zijn rekenwiskundige gedachtewisselingen evenzeer belangrijk, maar je komt ze niet tegen in methodes.

Reken-wiskundeonderwijs op Nederlandse basisscholen ten tijde van de vanwege covid-19 ingestelde lockdown
Loek Spitz
Tijdens de door covid-19 veroorzaakte lockdown moest het onderwijs op de basisschool plotseling op geheel andere wijze, namelijk online, op afstand, worden gegeven. Dit artikel beschrijft de gevolgen hiervan voor het reken-wiskundeonderwijs aan de hand van een vragenlijstonderzoek onder basisschoolleerkrachten.
He...

Rekenen met rekenkisten
Betekenisvol rekenonderwijs in heterogene groepen
Jessica Nelissen en Dianne Roerdink
Het ABC ontwierp rekenkisten voor zogenaamde nieuwkomers op basis van de modellen uit het protocol ERWD. Maar ook voor het reguliere onderwijs kunnen de rekenkisten een waardevolle aanvulling zijn door de inzet van concreet materiaal, rekenspellen en diverse coöperatieve werkvormen. In een klas met grote verschillen...

Erkenning en draagvlak - De positie van de rekencoördinator in de school
Nienke Okkema
Op veel scholen is inmiddels een aparte rekencoördinator aanwezig, maar rekencoördinatoren worden lang niet altijd voldoende gefaciliteerd en gestimuleerd. Een rekencoördinator heeft erkenning en draagvlak nodig, is het pleidooi van Nienke Okkema die aan de Rijksuniversiteit Groningen op verzoek van Bureau Meestersc...