Welkom
Volgens Bartjens is hét vaktijdschrift voor de praktijk van het reken-wiskunde-onderwijs. De inhoud van de artikelen is een toegankelijke mix van theorie, didactiek en praktijk, bedoeld voor leerkrachten, rekencoördinatoren, pabo-studenten, opleidingsdocenten, onderzoekers, adviseurs, ontwikkelaars en andere professionals die geïnteresseerd zijn in het reken-wiskundeonderwijs.
Draad van Ariadne
Bekijk ze allemaal
Word abonnee
Bekijk hier de mogelijkhedenRedactie
Neem contact op met de redactieVeertig jaar NVORWO
Een blik op het verleden, heden en de toekomst
Frans van Galen en Annette Markusse
Een mijlpaal van veertig jaar NVORWO (Nederlandse Vereniging tot Ontwikkeling van het Reken-Wiskunde Onderwijs) vraagt om een bijzondere aftrap van dit jubileumnummer.
Negen leden vertellen vanuit hun vakgebied over de betekenis van de NVORWO. Wat is er bereikt? Waar wordt op dit moment aan gewerkt? En wat zijn de ...
Digitale ondersteuning bij rekeninterventies
Rekensoftware biedt perspectief
Linda van den Anker - Vonk en Joyce Deeben
Vroegtijdig signaleren en preventief goed rekenonderwijs voorkomt problemen met rekenen. Er zijn steeds meer digitale middelen beschikbaar die hierbij kunnen ondersteunen. In dit artikel komen de vragen aan de orde: Wat zijn succesvolle factoren voor rekeninterventies bij rekenproblemen? En wat is hierbij de toegevo...
Wiskundeplezier
Verander je mindset door te durven, doen en begrijpen
Erik van Haren
In het najaar van 2021 kwam het boek Wiskundeplezier uit. En laat dat nu net ook het thema zijn van deze Volgens Bartjens. Speciaal voor deze jubileumeditie een artikel van de auteur van dit boek, Erik van Haren, waarin hij uiteenzet hoe je wiskundeplezier kunt creëren, zowel bij jezelf als bij je leerlingen.
...
Veel leerlingen leren niet zo goed rekenen als ze zouden kunnen
Marleen van der Lubbe
De vaardigheid op het gebied van rekenen-wiskunde is licht toegenomen. Tegelijkertijd zijn de prestaties aan het einde van het basisonderwijs voor het streefniveau 1S nog ver verwijderd van de ambitie die de commissie-Meijerink in 2010 formuleerde bij het opstellen van de referentieniveaus. Ook in het speciaal basis...
De RWRW
Een nuttig cadeautje van Inspectie en SLO
Marc van Zanten en Stanja Oldengarm
Deze zomer viel hij bij elke school voor (speciaal) basisonderwijs op de mat: de RWRW, oftewel de reflectiewijzer rekenen-wiskunde (Inspectie van het Onderwijs, 2021a). In dit artikel vertellen de auteurs van de RWRW over het hoe en waarom ervan en hoe schoolteams hem kunnen gebruiken om hun reken-wiskundeonderwijs ...
Vermenigvuldigen met inzicht
Op eigen niveau rekenen met grote getallen
Frans van Galen en Koeno Gravemeijer
Is het nodig dat leerlingen vaste procedures leren voor bijvoorbeeld vermenigvuldigsommen als 65 x 38? Frans van Galen en Koeno Gravemeijer denken van niet. Efficiënt en vlot kunnen berekenen van een uitkomst is tegenwoordig minder belangrijk geworden, want we hebben allerlei apparaten die dat voor ons doen. Door ru...
Hoe beweging de rekenontwikkeling kan ondersteunen
Kim Borsen en Sherrill Woldberg-Wels
Hoe kom je als leerkracht tegemoet aan de beweegdrang van jonge leerlingen? Kunnen beweegactiviteiten jouw onderwijs ondersteunen? In dit artikel wordt antwoord gegeven op de vraag hoe je als leerkracht de beweegbehoefte van jonge leerlingen positief kan verbinden aan het rekenonderwijs.
Ruimte voor nadenken
Ronald Keijzer, Geeke Bruin-Muurling, Nelleke den Braber
Rekenen mét het hoofd betekent onder andere dat je oog hebt voor de context waarbinnen je rekent. De auteurs maken in dit artikel duidelijk dat contexten helpen om onderliggende wiskundige concepten beter te begrijpen. Maar dan moet je in de reken-wiskundeles je leerlingen wel de ruimte geven om zelf na te denken.
...Rekenangst is geen leerlingkenmerk
Interview met Kees Hoogland
Annette Markusse
Op 2 juni 2021 werd Kees Hoogland officieel geïnstalleerd als lector binnen het lectoraat Wiskundig en Analytisch Vermogen van Professionals van Hogeschool Utrecht. Hoog tijd voor een interview met deze kersverse lector.
Rekenen-wiskunde is en blijft een uitdagend gesprek
Samen met kinderen generaliseren en voorspellen
Agnes van Doesburg, Inge de Rooij en Sia van Schie
Met wiskundig denken en redeneren kun je niet vroeg genoeg beginnen. In dit artikel laten de auteurs zien dat kinderen al op jonge leeftijd uitgedaagd kunnen worden om na te denken over wiskundige concepten. Door samen te zoeken naar het gemeenschappelijke in verschillende telsituaties kunnen kinderen aangezet worde...
Handig en schattend rekenen in EDI-perspectief
Adri Treffers
Handig en schattend rekenen behoren tot de kerndoelen van het rekenen op de basisschool. Men mag dus verwachten dat in de actuele rekenmethodes de nodige zorg aan deze centrale basisvaardigheden wordt besteed. Of en op welke wijze dit in de methode ‘Getal en Ruimte junior’ gebeurt die volgens het concept van explic...
Onderwijskunde en vakdidactiek, versterking of spanningsveld?
Willem Vermeulen
Echte eigen producties van kinderen kunnen het inzichtelijk leren rekenen sterk bevorderen. Maar past dat wel binnen de mogelijkheden van de directe instructiemodellen die op veel scholen worden toegepast? In dit artikel gaat Willem Vermeulen in op deze vraag.
Verschillen tussen jongens en meisjes?
De Kennisrotonde onderzoekt hoe jongens en meisjes op school verschillen en welke facoren daarbij een rol spelen.
Femke Timmermans en Alfred Wald
De Kennisrotonde van het Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek is een uniek loket voor de snelle beantwoording van vragen uit het onderwijs met kennis uit onderzoek. Iedereen die werkt in of nabij de onderwijspraktijk van het basisonderwijs, voortgezet onderwijs, (voortgezet) speciaal onderwijs, middelbaar beroep...
Volgens het boekje
Eigen producties, een geschiedenis
Marc van Zanten
Leerlingen eigen producties laten maken is een sterk en motiverend middel om leren te faciliteren. Het komt voor in bijna alle reken-wiskundemethodes en je kunt het zelf ook eenvoudig integreren in je lessen. De geschiedenis van dit didactische fenomeen laat verschillende manieren zien waarop je eigen producties kun...
Wekt dit jouw nieuwsgierigheid?
Onderzoek je eigen wiskundige houding
Annette Markusse
Vrouw smokkelt 2 kilo goud in schoenen
Een Russische vrouw is bij een controlepost in Siberië betrapt met bijna twee kilo goud in haar schoenen. Volgens de lokale autoriteiten probeerde ze acht goudstaven met een totale waarde van zo’n 5 miljoen roebel (71.000 euro) over de Chinese grens te smokkelen.De vrouw viel op...
Wiskundige communicatie
Rekenen-wiskunde in tijden van Covid-19
Ronald Keijzer, Petra Hendrikse en Randy Bosch
Rekenen met rekenkisten
Betekenisvol rekenonderwijs in heterogene groepen
Jessica Nelissen en Dianne Roerdink
Het ABC ontwierp rekenkisten voor zogenaamde nieuwkomers op basis van de modellen uit het protocol ERWD. Maar ook voor het reguliere onderwijs kunnen de rekenkisten een waardevolle aanvulling zijn door de inzet van concreet materiaal, rekenspellen en diverse coöperatieve werkvormen. In een klas met grote verschillen...
Waar haal ik het vandaan?
Paboboeken rekendidactiek: een schat aan informatie en ideeën
Marije Bakker
Een groeiend aantal scholen zoekt naar manieren om het rekenen meer bij de belevingswereld van de leerlingen aan te laten sluiten. ‘Hoe kunnen we losser met de methode omgaan’, is een steeds meer gehoorde vraag onder leerkrachten. Hoe komen we aan informatie om dat goed te kunnen doen? Onderwijsadviseur Marije Bakke...
Spelen met tijd
Digitale tijd met digitale middelen
Ronald Keijzer, Petra Farber, Anna Hotze, Annet Voskuil
Op OBS de Stap in Landsmeer onderzoekt een innovatieteam hoe je computational thinking kunt integreren in het onderwijs1. Leerlingen uit de hoogste groepen worden ingeschakeld om onderwijs te ontwerpen voor jongere kinderen. Zo kunnen verschillende jaargroepen tegelijkertijd en met dezelfde activiteit leren. In een ...
Getalbegrip tot en met 100 in rekenspellen
Beheersen en onderhouden van de kennis van drempel 2
Anneke Noteboom
Een goed getalbegrip is essentieel voor het leren rekenen en voor gecijferdheid. Hoe je aan getalbegrip kunt werken laat Anneke Noteboom zien in dit artikel.
Speel mee in de bovenbouw
Interventies bij spellen in de rekenles
Margreeth Mulder
Het spelen van (reken)spellen is leuk. De meeste kinderen beleven plezier aan het spelen van spellen, ze leren omgaan met winnen en verliezen en er komen vaardigheden aan te pas zoals samenwerken, vooruitdenken, logisch redeneren en strategiesch denken. Maar zonder leerkracht die op het juiste moment de juiste inter...
Leren van games
Ervaringsleren leidt niet vanzelf tot inzicht
Martijn Koops
Steeds vaker wordt in het onderwijs gebruik gemaakt van games. De intrinsieke motivatie van kinderen wordt hierdoor aangesproken en door een spel vaak te spelen, merken ze dat ze er steeds beter in worden… tot aan een bepaalde grens. Sommige kinderen blijven dan eindeloos tegen hetzelfde obstakel aan lopen en andere...
Serieus spelen
Hoe de spellenkast van Anneke Noteboom zich vulde
Magda van der Wulp
Sinds het schooljaar 2006-2007 verzorgt Anneke Noteboom in Volgens Bartjens de rubriek Spel in de rekenles. Honderden leraren hebben haar lezingen en workshops over dit onderwerp bijgewoond, waardoor ze hun rekenonderwijs hebben kunnen verrijken.
In dit nummer verschijnt haar 71e en tevens laatste Spel in de reken...
Misvattingen, de sleutel naar nuttige feedback
Een computeralgoritme voor automatische feedback bij digitale rekentoetsen
Anna van der Heijden en Stefan Jansen
Formatief toetsen wordt steeds populairder in het onderwijsveld. Bij deze vorm van toetsen krijgen de leerlingen tussentijds effectieve feedback. Deze feedback stuurt hen in het leerproces en kan de motivatie om zich te ontwikkelen versterken. Maar vaker formatief toetsen betekent ook een hogere werkdruk voor leerkr...
Geinige getallenpuzzels en gruwelijke grafieken
Ervaringen uit het project Wiskundig Denken in het Basisondwijs
Marc van Zanten
Rekenen-wiskunde op de basisschool omvat meer dan het leren van feiten en procedures. Ook het ontwikkelen van wiskundig denken is belangrijk. Voor alle leerlingen!
De kracht van rijke rekenvragen
Een pleidooi om vragen te stellen waar je het antwoord nog niet op weet
Anneke Noteboom en Kris Verbeeck
Zoek je manieren om jouw leerlingen bij rekenen-wiskunde meer te laten nadenken? En wil je dat ze gemotiveerder en beter gaan rekenen? Ga dan de uitdaging aan en werk met rijke rekenvragen!
Toekomstmakers
Leerlingen als ontwikkelaars van reken-wiskundeonderwijs
Ronald Keijzer, Anna Hotze, Petra Fraber, Annet Voskuil
Een mooie manier om leerlingen uit verschillende jaargroepen tegelijkertijd en met dezelfde activiteit te laten leren is de oudste leerlingen in schakelen om onderwijs te ontwerpen voor jongere kinderen. In dit artikel laten de auteurs zien hoe zij dit hebben aangepakt met leerlingen uit de bovenbouw en kleuters.
Hoe ontwerp je rijke rekenvragen?
Bevorder het actieve leren van kinderen
Anneke Noteboom en Kris Verbeeck
In dit artikel vertellen de auteurs hoe je rijke rekenvragen voor het wiskundig denken van leerlingen kunt ontwerpen.
De leerkracht als model
Een reflectie op het gebruik van een instructiemodel bij kleuters
Aafke Bouwman en Margreeth Mulder
Van de leerkracht wordt gevraagd om interventies in te zetten die aansluiten bij het leren van de kinderen. De interventies moeten bij voorkeur aansluiten bij het spel van de kinderen. Maar hoe doe je dat zonder de intense betrokkenheid te verstoren?
Het beste merk batterijen
Voorbeelden uit een leergang data en statistiek
Frans van Galen, Koeno Gravemeijer
Curriculum.nu stelt voor dat er ruimte moet komen in het curriculum voor data en statistiek. De auteurs hebben voor een Amerikaanse methode vier lessenseries gemaakt rond dit onderwerp. Aan de hand van lessen voor de bovenbouw lichten ze toe welke keuzes daarbij zijn gemaakt.
In gesprek met Emma
Reken- en wiskundige denk- en werkwijzen in de rekenles
Maarten Müller
In het basisonderwijs zal meer aandacht komen voor reken- en wiskundige denk- en werkwijzen en statistiek. De auteur gebruikte een voorval in zijn eigen gezin om eens dieper in te gaan op statistiek-onderwijs aan jonge kinderen.
Wat betekent x eigenlijk?
Begrip van vermenigvuldigen met breuken
Johan Theil
Johan Theil laat in dit artikel zien hoe je met de leerlingen kunt onderzoeken wat het keerteken nu eigenlijk precies betekent bij het vermenigvuldigen van breuken.
Oude tafels in een nieuwe methode
Elementair vermenigvuldigen in Getal & Ruimte junior
Adri Treffers
De tafels van vermenigvuldiging uit het hoofd leren is voor veel kinderen een obstakel. En als zij de tafels op de ouderwetse stampmanier leren is de kans groot dat zij niet verder kunnen na '10 x'. De auteur vond deze oude opvattingen over tafels leren in een tamelijk nieuwe methode en wijst op de risico's.
Sterke rekenaars in de klas
Hoe bepaal je een passend aanbod?
Wies Duits
Slechts 4% van de leerlingen in Nederland haalt bij internationale rekentoetsen het predicaat 'excellent' terwijl dat wereldwijd 20% is. Als we als land weer willen stijgen op de internationale lijst zullen we nu ook echt werk moeten maken van het onderwijs aan de sterkste rekenaars. De auteur laat zien hoe dit op b...
Doe wat ertoe doet (jrg 39 nr. 3, 2020)
Nico Eigenhuis
In dit artikel legt Nico Eigenhuis uit hoe leerkrachten goed rekenonderwijs kunnen geven door zich te richten op de essentie van het vak: Niet méér doen, maar de goede dingen doen.
Verhoudingen doorgronden
Belichaamd ontwerp in de rekenles
Gitte van Helden, Rosa Alberto, Arthur Bakker.
Verhoudingen vormen voor veel leerlingen een lastig onderwerp. Misschien heeft dit te maken dat verhoudingen op een formeel niveau worden aangeboden, bijvoorbeeld in de vorm van een verhoudingstabel. In dit artikel nemen de auteurs u mee in een les rond het begrijpen en doorgronden van verhoudingen met behulp van ee...