Welkom
Volgens Bartjens is hét vaktijdschrift voor de praktijk van het reken-wiskunde-onderwijs. De inhoud van de artikelen is een toegankelijke mix van theorie, didactiek en praktijk, bedoeld voor leerkrachten, rekencoördinatoren, pabo-studenten, opleidingsdocenten, onderzoekers, adviseurs, ontwikkelaars en andere professionals die geïnteresseerd zijn in het reken-wiskundeonderwijs.

Draad van Ariadne Bekijk ze allemaal
Word abonnee
Bekijk hier de mogelijkhedenRedactie
Neem contact op met de redactie
De meerwaarde van een rekennetwerk. Alleen werken is optellen, samenwerken is vermenigvuldigen.
Rekencoördinator aan het woord
Ronnie Huberts
Na een pas afgeronde master SEN met specialisatie rekenen werd ik rekencoördinator op Basisschool De Waai. Ik had veel geleerd tijdens de opleiding. Mijn kennis over bijvoorbeeld diagnostische rekengesprekken en effectieve rekenlessen wilde ik graag delen met collega’s, want het is zonde als ik die kennis voor mezel...

Basisvaardigheden rekenen-wiskunde
Basiskennis, basisvaardigheden én basisinzichten
Marc van Zanten en Iris Verbruggen
Basisvaardigheden zijn een hot item, maar wat zijn het eigenlijk? In het Masterplan Basisvaardigheden van de minister van OCW1 gaat het om vier leergebieden: taal, rekenen/wiskunde, burgerschap en digitale geletterdheid. Deze leergebieden heb je nodig om andere schoolvakken te kunnen volgen en om je later in de maat...

Praten over rekenen
Bewijs uit het gerijmde
Jaap van Lakerveld | Illustratie: Helen van Vliet
Is rekenen ook denken? Denk je dat?
Ik denk van wel omdat je in gedachten
Schat wat je als uitkomst kunt kan verwachten
En of jij dus het goede antwoord had

Praat je mee?
Jenneken van der Mark
Op het moment dat ik deze column schrijf voor dit nummer dat gaat over rekengesprekken en het volgen van rekenontwikkeling, zitten we midden in de afronding van het schooljaar.

Volgens Bartjens – Ontwikkeling en Onderzoek, september 2022
Ronald Keijzer
Bij ieder nummer van het tijdschrift Volgens Bartjens verschijnen twee artikelen in Volgens Bartjens – Ontwikkeling en Onderzoek. Deze verdiepende artikelen zijn op de site van Volgens Bartjens beschikbaar.

Symposium Machtige Verhalen
Uit de rugzak van meester Bartjens
Marjolein Kool
Kees Boeke, die in de jaren 20 van de vorige eeuw de Werkplaats in Bilthoven oprichtte, had een unieke visie op het universum, tijd en snelheid, waarvoor hij zijn zogenoemde ‘tiendesprongen’ gebruikte. Jos Heuer, een van de auteurs van het in 2021 verschenen boek1 over deze ideeën, geeft hierover een lezing op het s...

A paradigm shift for early childhood mathematics?
Worthington, M.
An important aspect of mathematics in primary school is the need for children to use its abstract written symbols. However, research has shown that using standard mathematical signs is challenging for young children, the mathematics they copy or colour-in often failing to make personal sense. Yet this important aspe...

Rekenvaardigheid en keuze pilot jonge kind
Ronald Keijzer
De noodzaak voor meer expertise op het gebied van het jonge kind in de basisschool maakt dat lerarenopleidingen experimenteren met een specifiek traject gericht op jonge kind. Dit is ook het geval op Hogeschool IPABO. Het blijkt dat in deze groep studenten met een lage Wiscatscore oververtegenwoordigd zijn. Betrokke...

Jubileumpuzzel NVORWO
Jos van den Bergh
Hoera, de NVORWO bestaat 40 jaar, ofwel 4 decennia, 8 lustra, 10 olympiaden of 1,6 generaties. De NVORWO heeft het getal 40 al (vol)gemaakt. Als lezer van dit mooie blad wacht je hier een uitdaging om ook het robijnen getal 40 te maken. In de puzzel verzamel je eerst 4 getallen, door de 4 puzzels op te lossen. Die 4...
Lied Panama 40 jaar
Uit de rugzak van meester Bartjens
Marjolein Kool
De veertigste Panamaconferentie is in aantocht. Op 30 juni en 1 juli 2022 zal dit bijzondere jubileum gevierd worden. De organisatie heeft kosten nog moeite gespaard en onder andere André Rieu met zijn orkest uitgenodigd. Marjolein Kool heeft een passende tekst gemaakt en omdat het belangrijk is dat alle aanwezigen ...
_w400_h260_bgtop.jpg)
Wiskunde en burgerschap
Annette Markusse en Iris Verbruggen
Kun je je ontwikkelen tot een zelfbewuste burger zonder iets te weten van getallen, hoeveelheden en maten? Misschien een beetje, maar makkelijk zal het niet zijn. Je hebt rekenen-wiskunde nodig om de wereld om je heen te begrijpen en je daar een weg in te vinden. In deze Volgens Bartjens richten we ons daarom op de ...

Alle stemmen tellen
Marc van Zanten en Matthijs Driebergen
Het vormgeven van onderwijs voor burgerschap kan het beste gebeuren in samenhang met andere leergebieden. Ook rekenen-wiskunde biedt hier aanknopingspunten voor. In dit artikel laten de auteurs zien hoe de verbinding kan worden gelegd tussen doelen van burgerschapsonderwijs en van rekenen-wiskunde.
_w400_h260_bgtop.jpg)
Zelf een grafiek maken
Frans van Galen en Tamara Leszijnski
Voor kritisch burgerschap is inzicht in grafieken belangrijk, maar door de kant en klare plaatjes in de rekenmethoden blijft voor veel leerlingen onduidelijk op welke principes grafieken zijn gebaseerd. In de lessen die Frans van Galen en Tamara Leszijnski beschrijven tekenden leerlingen zelf een grafiek bij gegeven...

Wis- en burgerschapskunde
Bewijs uit het gerijmde
Jaap van Lakerveld | Illustratie: Marjolijn Brouwer
Wiskunde geeft antwoorden op vragen
Schetst ons ruimten, getallen, en daarbij
Biedt het ons inzicht in de maatschappij
Door relevante begrippen aan te dragen:
Over eenheden, sectoren en segmenten
Over verdeling van kansen en van centen
Over machtsverdeling en hun exponenten
Over groei van hun vermogens in pro...
_w400_h260_bgtop.jpg)
Rekenen voor je leven
Nadenken over waterverbruik
Sonja Stuber, Femke Keers, Lowie Boon en Dionne Huigsloot
In het boek Rekenen voor je leven1 kun je lezen wat er kan gebeuren als je wiskunde en burgerschapskunde met elkaar verbindt. Het staat boordevol met vraagstukken uit het leven van alledag. Twee docenten van Hogeschool IPABO en twee eerstejaars studenten gingen met een van deze vraagstukken aan de slag.

Burgerschap laten aangrijpen bij meten
Jeroen van Waveren en Ronald Keijzer
In dit artikel betogen de auteurs dat burgerschapsonderwijs en rekenen-wiskunde niet als tegenpolen gezien hoeven te worden omdat in beide vakgebieden kinderen kunnen worden uitgedaagd om kritisch na te denken over complexe thema’s die vanuit de samenleving op ons af komen. Ze kunnen elkaar versterken wanneer ze in...

Draad van Ariadne mei 2022
Anneke van Gool, Anneke Noteboom, Corinne Harten, Annette Markusse, Pauline van Vliet, Cathe Notten
In deze Draad van Ariadne staan opdrachten over eerlijk verdelen en over welke informatie een grafiek geeft.
Veel plezier!
De antwoorden vind je hier.

Kritisch burgerschap en de Grote Rekendag
Jessie Canjels en Vincent Jonker
In dit artikel leggen de auteurs een verbinding tussen de activiteiten van de Grote Rekendagen van 2022 (Architectuur) en 2023 (Afvalspelen) en hoe die activiteiten kunnen bijdragen aan de vorming van kritisch (bèta)burgerschap.
_w400_h260_bgtop.jpg)
Rijke rekenlessen met Matific
Een digitaal programma dat kinderen leert denken en praten over wiskundige problemen
Andrew Crisp en Elise Nab
Digitale programma’s hebben over het algemeen één kenmerk gemeen: leerlingen moeten (liefst zo snel mogelijk) het ene juiste antwoord invullen van een berekening. Haaks hierop staan lessen met rijke rekenvragen waarbij leerlingen zelf onderzoekend bezig kunnen zijn en leren beredeneren hoe ze tot een goede oplossing...

Een figuur slaan
Groetjes van groep 6
Lia van Diem | Illustratie: Marjolijn Brouwer
In groep 6 wordt zelfstandig gerekend. Allerlei opdrachten komen voorbij. De meeste opdrachten gaan wel. Niet bij iedereen even snel, maar ze lukken wel. Maar dan…de verhaalsommen. Nou, verhaalsommen? Sommen met een beetje tekst erbij.

Volgens het boekje
Rekenen met een Rooms randje
Marc van Zanten
Burgerschap gaat over deelname aan de samenleving. In Nederland anno nu hebben we een pluriforme samenleving, waarin discriminatie verboden is, en waarin wordt gestreefd dat iedereen mee mag doen en zichzelf mag zijn. Goed burgerschapsonderwijs bereidt leerlingen voor op deze samenleving. Dat betekent bijvoorbeeld d...
_w400_h260_bgtop.jpg)
Kleuters wiskundig uitdagen met prentenboeken
Emke Op ‘t Eynde, Nore Wijns en Joke Torbeyns
In dit artikel vertellen we je meer over wiskundige interacties en illustreren we hoe prentenboeken een brug kunnen vormen tussen het wiskundeonderwijs en kritisch denken, een belangrijk aspect van burgerschapsonderwijs.

Gecijferdheid en burgerschap
Kees Hoogland
Bij gecijferdheid gaat het om leren omgaan met kwantitatieve situaties in de wereld om ons heen. Bij burgerschap gaat het om leren omgaan met complexe situaties in de wereld om ons heen. Daar zit veel overlap tussen. Volgens Kees Hoogland kunnen we daarom niet vroeg genoeg beginnen met het verbinden van beide vakge...

Kritisch burgerschap volgens Bartjens
Cijfers & Letters
Gerhard Hartdorff
Wat moet het bijzonder geweest zijn in de school van Willem Bartjens (1569-1638) in Amsterdam, beroemd geworden met zijn leerboek ‘Cijfferinghe’. En wat zullen de kinderen er veel geleerd hebben.

Kritisch burgerschap
Van de voorzitter
Jenneken van der Mark
Een prachtig thema om in een vakblad als de onze van alle kanten te belichten!

Volgens Bartjens Ontwikkeling en Onderzoek mei 2022
Ronald Keijzer
Bij ieder nummer van het tijdschrift Volgens Bartjens verschijnen twee artikelen in Volgens Bartjens – Ontwikkeling en Onderzoek. Deze verdiepende artikelen zijn op de site van Volgens Bartjens beschikbaar. Bij dit nummer gaat het om een artikel van Marije Stolte, die schrijft naar aanleiding van haar promotieonderz...
Puzzel je mee?
Uit de rugzak van meester Bartjens
Jan Broekhuizen
Welke rekensymbolen horen in de roze vakjes?
Maak de sommen kloppend. Vul in de roze vakjes +, - , : , of x in. Als het nodig is kun je in de blauwe vakjes haakjes zetten.

Computational thinking: van het klaslokaal naar het curriculum van de lerarenopleiding
Rosanne Hebing, Anna Hotze en Ronald Keijzer
De rol van technologie in de maatschappij groeit en mede daardoor vindt technologie steeds vaker haar weg naar het klaslokaal. Als gevolg hiervan ontstaat in het basisonderwijs aandacht voor robotica, programmeren en 21e-eeuwse vaardigheden als probleemoplossend vermogen, analytisch denken en digitale geletterdheid....

Van afleiding tot oplossing. De relatie tussen rekenkundige creativiteit en aandachtsprocessen.
Marije Stolte
Marije Stolte onderzocht in haar promotieonderzoek wat de samenhang is tussen verschillende aandachtsprocessen, creativiteit en rekenen/wiskunde. Ze voerde haar onderzoek uit bij basisschoolleerlingen tussen de 8 en 13 jaar oud. De resultaten laten zien dat de wijze waarop verminderde inhibitie samenhangt met (reken...

Rekenen-wiskunde met jonge kinderen
Iris Verbruggen en Annette Markusse
‘Van die letters waar je mee kunt tellen’, hoorde ik mijn zoon van 5 jaar onlangs tegen zijn oma zeggen. Hij bedoelde natuurlijk de cijfers. Wat mij betreft kenmerkend voor de manier waarop jonge kinderen de wereld om zich heen tot zich nemen.

Reken op thematiseren
Margreeth Mulder-Bunk
Thematiseren is een werkwijze om onderwijs betekenisvol te maken. In dit artikel leggen we uit waarom thematiseren de betrokkenheid verhoogt en geven we suggesties hoe je daaraan rekendoelen en rekentaal verbindt.

Deel je successen
Van de voorzitter
Jenneken van der Mark
In haar column vertelt NVORWO-voorzitter Jenneken van der Mark over de ontwikkelingen van de komende tijd.
_w400_h260_bgtop.jpg)
Vouwen met papier
Een praktijksuggestie voor groep 1 en 2
Alette Lanting en Annette Markusse
Jonge kinderen vinden het vaak heerlijk om vouwwerkjes te maken. Bovendien biedt het vouwen kansen voor allerlei ontdekkingen, met name op het gebied van meetkunde. In dit artikel bespreken de auteurs hoe je vouwactiviteiten in groep 1 en 2 kunt aanbieden.

Tellen als een rijk probleem
Frans van Galen en Marieke Bos
Leerlingen in groep 3 en 4 kennen de telrij tot 100, maar doorzien ze ook de structuur van de getallen? In de les die hier beschreven wordt moeten leerlingen een manier bedenken om het tellen van voorwerpen te organiseren, en dat blijkt nog niet zo eenvoudig als je in een groepje samenwerkt. Het tellen leidt tot een...

Draad van Ariadne maart 2022
Anneke van Gool, Anneke Noteboom, Corinne Harten, Annette Markusse, Pauline van Vliet, Cathe Notten
De rubriek 'Draad van Ariadne' bestaat uit 4 pagina's in het midden van het blad Volgens Bartjens. De editie van maart biedt inspiratie voor vouwen. Veel plezier!

Kort en klein
Groetjes van groep 6
Lia van Diem | Illustratie: Marjolijn Brouwer
De rekenles vandaag gaat over maten. Lengtematen om precies te zijn.