Welkom
Volgens Bartjens is hét vaktijdschrift voor de praktijk van het reken-wiskunde-onderwijs. De inhoud van de artikelen is een toegankelijke mix van theorie, didactiek en praktijk, bedoeld voor leerkrachten, rekencoördinatoren, pabo-studenten, opleidingsdocenten, onderzoekers, adviseurs, ontwikkelaars en andere professionals die geïnteresseerd zijn in het reken-wiskundeonderwijs.
Draad van Ariadne
Bekijk ze allemaal
Word abonnee
Bekijk hier de mogelijkhedenRedactie
Neem contact op met de redactieDe actualitijd van het rekenonderwijs
Verslag van de NVORWO-dag 2023
Marike Barendregt
Ieder jaar organiseert de NVORWO voor haar leden de NVORWO-dag. Deze dag begint altijd met de jaarvergadering. Daarna kunnen verschillende workshops worden gevolgd en is er gelegenheid om met andere NVORWO-leden ervaringen uit te wisselen. In dit artikel wordt verslag gedaan van de NVORWO-dag die op 14 april 2023 in...
Volgens Bartjens Ontwikkeling en Onderzoek september 2023
Ronald Keijzer
Bij ieder nummer van het tijdschrift Volgens Bartjens verschijnen twee artikelen in Volgens Bartjens – Ontwikkeling en Onderzoek. Deze verdiepende artikelen zijn op de site van Volgens Bartjens beschikbaar.
Reken-wiskundige factchecking voor leerlingen in het primair onderwijs
Een belangrijke vaardigheid voor de toekomst
Stanja Oldengarm en Marc van Zanten
We leven in een snel veranderende informatiemaatschappij. Met ICT en social media hebben we altijd en overal toegang tot nieuws en andere informatie. Iedereen kan zelf informatie plaatsen en verspreiden. De keerzijde hiervan is dat nepnieuws en misleidende informatie een steeds groter probleem wordt. Kritisch denken...
Studielast en contacttijd rekenen-wiskunde op de lerarenopleiding basisonderwijs (2009-2023)
Ronald Keijzer
Dit artikel geeft het achtste overzicht van de studielast en de contacttijd rekenen-wiskunde op de lerarenopleiding basisonderwijs. De afgelopen zeven edities (2009-2021) van dit onderzoek lieten zien dat de opleidingen geweldig verschillen als het om studielast en contacttijd gaat. Dit beeld is ongewijzigd voor de ...
Studielast en contacttijd rekenen-wiskunde op de lerarenopleiding basisonderwijs (2009-2023)
Ronald Keijzer
Dit artikel geeft het achtste overzicht van de studielast en de contacttijd rekenen-wiskunde op de lerarenopleiding basisonderwijs. De afgelopen zeven edities (2009-2021) van dit onderzoek lieten zien dat de opleidingen geweldig verschillen als het om studielast en contacttijd gaat. Dit beeld is ongewijzigd voor de ...
Het mooie wiskundige bouwwerk als springplank voor de leraar
Els Van Emelen en Michèle Dexters
Het mooie wiskundige bouwwerk was het vertrekpunt voor ons praktijkonderzoek van de laatste twee jaar. Door observaties in klassen en gesprekken met leraren en lerarenteams, ontdekten we hoe leerlingen slechts beperkte cognitieve schema’s voor wiskunde ontwikkelen. We brachten mogelijke oorzaken in kaart.
Vanuit d...
Overtuigingen van leraren in groep 1 en 2 met betrekking tot het reken-wiskundeonderwijs
Jessie Canjels en Ronald Keijzer
De visie of overtuiging van leraren op het reken-wiskundeonderwijs is mede bepalend voor de inrichting van het onderwijs. Dat geldt met name voor leraren in groep 1 en 2. In het hier beschreven onderzoek gingen we na wat de visie of overtuiging van leraren op het reken-wiskundeonderwijs is en hoe die bepalend is voo...
Conceptueel kijken naar breuken
Ronald Keijzer
Kennis van het rekenen met breuken is nauwelijks van belang voor maatschappelijk functioneren. Dat ligt anders voor conceptuele kennis van dit domein. Dat is nodig om verder greep te krijgen op de wiskunde in het voortgezet onderwijs.
Een spel dat zich richt op het schattenderwijs positioneren van sommen met breuke...
Rekenschap van taal
Annette Markusse en Iris Verbruggen
Dit themanummer gaat over de verbinding tussen rekenen en taal. Het gaat over het idee dat je taal nodig hebt om te kunnen denken, en om daarover met anderen te kunnen praten. Als leerkracht zul je daarom tijdens de rekenles altijd oog moeten hebben voor de talige kant van het vak. In deze Volgens Bartjens kun je le...
Laat de leerling aan het woord
Leren verwoorden van wiskundig denken
Nanke Dokter
Een leerkracht geeft les over breuken.
Leerkracht | Dus in het plaatje hiernaast zijn er drie van de acht, drie van de acht, drie achtste, is roze gekleurd. |
Leerkracht | K. |
Leerling K. | Maar dan zijn het er toch vijf? |
Leerkracht |
Vijf, wat zijn er vijf? |
Leerling K. | Die pannenkoek of piz... |
Krantentaal
Frans van Galen en Bart Bronkhorst
De ene krant gebruikt procenten, de andere breuken of verhoudingentaal. Klopt het wat ze schrijven? Frans van Galen en Bart Bronkhorst beschrijven hoe leerlingen krantenberichtjes vergelijken. In dit artikel zijn video's van de les toegevoegd.
Wie deze lessen zelf wil geven, kan hier het materiaal downloaden.
lespl...
Wiskundetaal
De verrassende taal van getallen
Marc van Zanten
De leerlingen leren wiskundetaal gebruiken, zo staat het kort en bondig in de huidige kerndoelen. Achter dat korte zinnetje gaat echter een hele wereld schuil. In dit artikel laat de auteur zien welke verassingen de taal van getallen voor kinderen in petto heeft en wat je als leraar kunt doen om het leren van die wi...
We moeten onze rekenlessen taliger maken
Volgens... de onderwijsadviseur
Annette Markusse
Pieter Gerrits is onderwijsadviseur bij de Onderwijsontwikkelaar en redactievoorzitter van JSW. Hij pleit voor veel aandacht voor taal tijdens de rekenles. Annette Markusse ging hierover met hem in gesprek.
Hetzelfde anders
Groetjes van groep 4
Lia van Diem | Illustratie: Helen van Vliet
Er gaan steeds groepjes kinderen met mij mee om te rekenen. Zo ook deze vier: Lou, Lennox, Sef en Olivia. Ze moeten oefenen met tafelsommen dus ik heb twee dozen met vertiblocks erbij gepakt.
Draad van Ariadne mei 2023
Wiskunde voor kinderen van 4 tot 12 jaar
Anneke van Gool, Anneke Noteboom, Corinne Harten, Annette Markusse, Pauline van Vliet, Cathe Notten, Petra Schalwijk-Flapper, Tamara Leszijnski.
Rekenen met nieuwkomers
Rekencoördinator aan het woord
Ilse Roozen en Reni Timmermans
Rekenonderwijs aan nieuwkomers kent specifieke uitdagingen. Kinderen kunnen traumatische ervaringen hebben waardoor ze niet aan leren toekomen. De verschillen in vaardigheid zijn groot, bijvoorbeeld omdat kinderen in vluchtelingenkampen nauwelijks of geen onderwijs hebben genoten. Maar voor allen geldt dat de mate w...
NT2-leerlingen meenemen in de rekeninstructie
Lobke de Boer en Emma Huizer
Lobke de Boer en Emma Huizer ervaarden in hun stageschool dat een rekenles geven aan een grote NT2-populatie, waarvan Nederlands de tweede, soms de derde (of zoveelste) taal is, voor uitdagingen zorgt. Ze grepen deze uitdagingen aan om voor een opdracht in hun opleiding wetenschappelijke literatuur hierover naar pra...
Chat/GPT en het verband tussen rekenen en taal
Cijfers & Letters
Gerhard Hartdorff
De laatste tijd is er veel te doen rondom het K.I. programma Chat/GPT. Het kan allerlei soorten teksten opleveren, afbeeldingen genereren, maar ook rekenkundige opgaven produceren.
Oefenen, ook zinvol voor sterke rekenaars
Reactie op ‘Oefenen: waarom, wat, wanneer, wie en hoe?’
Suzanne Sjoers
In de vorige Volgens Bartjens (jaargang 42, nummer 4) stelde Willem Vermeulen in het artikel ‘Oefenen: waarom, wat, wanneer en hoe?’ dat het bij oefenen zinvol is om te differentiëren. Daar ben ik het volledig mee eens. Maar over hoe dat oefenen er voor de groep (potentieel) sterke rekenaars uitziet, verschillen we ...
Een universele taal
Volgens het boekje
Marc van Zanten
Letters kunnen samen woorden vormen, en woorden kunnen worden gecombineerd tot zinnen. Evenzo kunnen cijfers worden gecombineerd tot getallen, die samen met andere wiskundige symbolen rekenzinnen kunnen vormen als 20 + … = 28 of vergelijkingen als 2x + 5 = 12. Net zoals woorden en zinnen, kunnen ook getallen en reke...
Wiskundige communicatie
Ronald Keijzer
In het reken-wiskundeonderwijs moet er aandacht zijn voor de reken-wiskundetaal, maar ook voor de wiskundige communicatie die op het eerste gezicht minder talig is. Dit sluit aan bij de zoektocht in het reken-wiskundeonderwijs naar betekenisvolle situaties waarin de wiskunde een rol speelt.
De rekencoördinator; spil voor goed rekenonderwijs
NRCD 2023, een terugblik
Susanne der Kinderen, Jiska van Hall en Ronald Keijzer
Vrijdag 24 maart 2023 is voor de 9e keer de Nationale RekenCoördinatoren Dag (NRCD) georganiseerd. De organisatie wordt vanaf dit jaar vormgegeven vanuit een samenwerking tussen de NVORWO en het Lectoraat Rekenen Wiskunde van Hogeschool IPABO, Amsterdam. Tijdens de NRCD is aan het thema ‘De rekencoördinator; spil vo...
Rekenschap van taal
Bewijs uit het gerijmde
Jaap van Lakerveld | Illustratie: Helen van Vliet
Als ik na plussen en wat minnen
Mijzelf eens rekenschap zou geven
Van hoe ik later in mijn leven
Iets met jou samen kan beginnen
Van de NVORWO
Bestuur NVORWO
Als NVORWO zetten we in op twee sporen: goed reken-wiskundeonderwijs in de basisschool en goed opleidingsonderwijs op de pabo’s.
Volgens Bartjens - Ontwikkeling en Onderzoek, mei 2023
Ronald Keijzer
Bij ieder nummer van het tijdschrift Volgens Bartjens verschijnen twee artikelen in Volgens Bartjens – Ontwikkeling en Onderzoek. Deze verdiepende artikelen zijn op de site van Volgens Bartjens beschikbaar. Bij dit nummer is het eerste artikel van Jessie Canjels en Ronald Keijzer. Zij schrijven over het de visie op ...
Grote Rekendag - De afvalparade
Uit de rugzak van meester Bartjens
Vincent Jonker
Op 29 maart j.l. namen rond de 1000 basisscholen deel aan de 21ste Grote Rekendag met het thema 'De afvalparade'. De leerlingen gingen aan de slag met uitdagende reken-wiskunde-opdrachten rond het ontstaan van afval en het hergebruiken en verminderen van afval. Ook werd op een creatieve manier iets moois gemaakt van...
Samen doelgericht het rekenonderwijs verbeteren
Iris Verbruggen en Annette Markusse
Het is lente! De natuur komt weer in beweging na de winter.
In het onderwijs zien we ook dingen tot bloei komen.
Samen het rekenonderwijs verbeteren
met een digitale methode
Nina Boswinkel en Lisanne Martens
Het gebruik van digitale middelen is niet meer weg te denken uit de dagelijkse routine van een leerkracht. Loop een willekeurige klas binnen en de kans is groot dat de leerlingen rekenen op chromebooks en de leerkracht de vorderingen van de leerlingen volgt op een dashboard. In dit artikel laten de auteurs zien hoe ...
Draagkracht en plezier bij gezamenlijke schoolontwikkeling
Volgens... de onderwijsadviseur
Rianne Timmermans, Jiska van Hall en Jenneken van der Mark
Stichting SchOOL te Lelystad startte in mei 2021 met een traject voor al hun scholen om met elkaar te werken aan het verbeteren van het rekenonderwijs. In dit artikel is zichtbaar hoe samenwerken aan rekenen ook met 20 scholen een succes kan zijn en kan leiden tot duurzame schoolontwikkeling.
Oud denken over wiskundeonderwijs
Volgens het boekje
Marc van Zanten
Verbeteren van reken-wiskundeonderwijs is teamwork. Dat geldt voor schoolteams, maar ook in breder verband.
Routekaart
Bewijs uit het gerijmde
Jaap van Lakerveld | Illustratie: Helen van Vliet
Realistisch rekenen, of automatiseren
Tafels stampen, drillen, corrigeren
Probleemgestuurd, of zelf ontdekkend leren
En dan over de aanpak discussiëren
Bespreken wat de kinderen beweren
Systematisch laten deduceren
Of rekentaken altijd structureren
Steil en strak de leerling instrueren
Er zijn veel wegen ...
Reken6sie
Spelenderwijs in gesprek over de kwaliteit van het rekenonderwijs
Silke Haferkamp, Kim Hakvoort en Roel Roelofs
Veel schoolteams worstelen met de vraag op welke wijze zij aan de kwaliteit van het rekenonderwijs kunnen werken. Vaak wordt gekozen voor professionalisering, al dan niet in combinatie met de implementatie van een nieuwe rekenmethode. Ook binnen onderwijsstichting Essentius staat de kwaliteitsverbetering van het re...
Het rekenhoofd op aan
Samen de koers uitzetten
Arjan Grootemarsink, Liesbeth Boonstra en Henk Logtenberg
Daltonschool Het Kompas in Nieuwleusen vaart haar eigen koers bij het versterken van haar reken-wiskundeonderwijs. Vanuit het Dalton gedachtengoed ontwerpen zij reken-wiskundeonderwijs waarbij de leerlingen mede verantwoordelijk zijn voor het eigen leerproces. Op basis van een onderwijsplan werkt het team planmatig ...
Draad van Ariadne maart 2023
Wiskunde voor kinderen van 4 tot 12 jaar
De rubriek 'Draad van Ariadne' bestaat uit 4 pagina's in het midden van het tijdschrift Volgens Bartjens.
De editie van maart 2023 zit vol met kriebelbeestjes die zich bezighouden met rekenen-wiskunde.
Hier vind je de Draad van Ariadne van maart 2023.
Een goede rekencoördinator is op de toekomst voorbereid
Samen doelgericht het rekenonderwijs verbeteren? De rekencoördinator maakt het verschil.
Belinda Terlouw, Martine van Schaik, Carla Rietberg en Ronald Keijzer
Dit artikel biedt zicht op de post hbo-opleiding tot rekencoördinator. We beschrijven welke competenties je als rekencoördinator ontwikkelt en lichten een tipje van de sluier op ten aanzien van de onderwerpen die de revue passeren. Ook wordt ingegaan op de actualiseringsslag van de opleiding en wat de aanleiding daa...
De rekencoördinator in combinatie met leerkrachtondersteuner
Rekencoördinator aan het woord
Jolanda Boegschoten
Sinds 2020 ben ik rekencoördinator en daarnaast heb ik de rol van leerkrachtondersteuner.
Beide rollen zijn goed te combineren doordat ze elkaar versterken. Veel leerlingen hebben ondersteuning nodig bij rekenen. Door mijn rol als rekencoördinator ben ik in beide rollen veel met rekenen bezig en dat komt de kwalite...