Welkom
Volgens Bartjens is hét vaktijdschrift voor de praktijk van het reken-wiskunde-onderwijs. De inhoud van de artikelen is een toegankelijke mix van theorie, didactiek en praktijk, bedoeld voor leerkrachten, rekencoördinatoren, pabo-studenten, opleidingsdocenten, onderzoekers, adviseurs, ontwikkelaars en andere professionals die geïnteresseerd zijn in het reken-wiskundeonderwijs.

Draad van Ariadne Bekijk ze allemaal
Word abonnee
Bekijk hier de mogelijkhedenRedactie
Neem contact op met de redactie
Warming-up
Groetjes uit groep 6
Lia van Diem | Illustratie: Marjolijn Brouwer
Het schooljaar is begonnen. Dat betekent ook weer rekenles. Dit keer in groep 6.
We beginnen met warmdraaien. Dat wil zeggen dat elk groepje met dobbelstenen gaat ‘spelen’.

Rekenonderwijs op het mbo
Rekencoördinator aan het woord
Martine van der Kolk
Hoe bereid je mbo-studenten goed voor op hun rekenexamen1? Deze vraag staat vaak centraal in discussies over goed rekenonderwijs op het mbo. En eigenlijk is dit jammer, want enerzijds ligt de focus daardoor volledig op het rekenexamen terwijl wij onze studenten niet alleen moeten voorbereiden op hun rekenexamen maar...

Hoe beweging de rekenontwikkeling kan ondersteunen
Kim Borsen en Sherrill Woldberg-Wels
Hoe kom je als leerkracht tegemoet aan de beweegdrang van jonge leerlingen? Kunnen beweegactiviteiten jouw onderwijs ondersteunen? In dit artikel wordt antwoord gegeven op de vraag hoe je als leerkracht de beweegbehoefte van jonge leerlingen positief kan verbinden aan het rekenonderwijs.

Giga groot speelgeluk
Verslag van de rekenspellenwedstrijd 2020-2021
Corinne Harten en Bronja Versteeg
Het was dit jaar een Rekenspellenwedstrijd vol hindernissen: de scholen gingen dicht vanwege de corona-pandemie, de leerlingen kregen een tijd lang online les en de jury kon niet bij elkaar komen om de spellen te beoordelen. Niet de beste omstandigheden voor een Rekenspellenwedstrijd, zou je denken. Toch waren er ve...

Een passend perspectief voor elke leerling
Volgens... de onderwijsadviseur
Jiska van Hall
Jiska van Hall is onderwijsadviseur, rekenspecialist en orthopedagoog. Ze is nauw betrokken bij de implementatie van Passende Perspectieven voor rekenen. Wat zijn haar ervaringen met dit gedachtegoed? We vroegen het haar tijdens een interview.
_w400_h260_bgtop.jpg)
Kiezen voor verbinding
Van de voorzitter
Jenneken van der Mark
Fijn dat we in dit nummer onder andere kunnen lezen over de bevindingen uit het onderzoek Peil.Rekenen-Wiskunde. We hebben tijdens onze studiedag met veel plezier de aftrap mogen geven van de uitkomsten van dit onderzoek. Het waren vooral de media die er een overwegend negatief verhaal van maakten. Terwijl wij eigen...
_w400_h260_bgtop.jpg)
Volgens Bartjens - Ontwikkeling en Onderzoek november 2021
Ronald Keijzer
Bij ieder nummer van het tijdschrift Volgens Bartjens verschijnen (alleen online) twee verdiepende artikelen in Volgens Bartjens – Ontwikkeling en Onderzoek. Lees dit keer over de relatie tussen het zelfvertrouwen dat leerlingen in hun rekenwerk hebben en de rekenvaardigheid, waarbij Annemiek Punter, Maartje van de ...

Rekenen op alle niveaus
Bewijs uit het ongerijmde
Jaap van Lakerveld | Illustratie: Marjolijn Brouwer
Ik ben een rekenvirtuoos
Bereken vrijwel moeiteloos
De inhoud van een lege doos
De kans op schieten in de roos
De ouderdom van muurfresco’s
Het aantal veertjes in plumeaus
De rente over banksaldo’s
De omtrek van een bolleboos
Of overlij...

Geen zin om te rekenen
Uit de rugzak van meester Bartjens
Bart Heeling
Bradley heeft deze week geen zin om te rekenen. Niet eens één sommetje. En aangezien hij al zoveel strijd heeft meegemaakt in zijn slechts tienjarige bestaan, ga ik dat met hem niet aan.
Maar ik geloof wel in motivatie en in kwaliteit.
In zo'n geval biedt het omdenken van de situatie uitkomst.
‘Kan ik even bij je aa...

Ontwikkeling studielast rekenen-wiskunde 2009 - 2021
Ronald Keijzer
Dit artikel beschrijft de ontwikkeling van de studielast en contacttijd voor het vak rekenen-wiskunde in de lerarenopleiding basisonderwijs in de periode 2009-2021. Voor dit onderzoek is gebruik gemaakt van data die in de periode 2009- 2019 zijn verzameld. Gegevens uit 2021 zijn daaraan toegevoegd. De gevonden ontwi...

Reken op jezelf! De complexe relatie tussen zelfvertrouwen in rekenen en rekenprestaties
Annemiek Punter, Maartje van de Velde en Martina Meelissen
Volgens verschillende onderzoeken gaat een hoog zelfvertrouwen in rekenen samen met hoge rekenprestaties. In dit artikel wordt onderzocht in hoeverre in het Nederlandse basisonderwijs rekenprestaties en andere leerling- en schoolkenmerken samenhangen met zelfvertrouwen in rekenen. We kijken specifiek naar verschille...

Rekenen met het hoofd
Annette Markusse en Iris Verbruggen
Wat leerlingen op de basisschool moeten leren, is meer dan alleen vlot rekenen met getallen. Ze moeten ook leren omgaan met getalsmatige informatie in verschillende situaties, bijvoorbeeld tijdens het doen van boodschappen, het reizen met het openbaar vervoer of het lezen van nieuwsberichten. Onze leerlingen moeten ...

Kinderen houden van wiskundig nadenken
Erica de Goeij
Als leerkracht heb ik ervaren dat kinderen houden van zelf nadenken en dat ze niet afhankelijk hoeven te zijn van een leerkracht die rekenstrategieën voordoet. Kinderen smullen van wiskundige, puzzelachtige problemen en laten zich graag verwonderen in de wereld van getallen, bewerkingen en ruimtelijk redeneren. Ze t...

Hoofdrekenen
Lia van Diem
‘Gisteren hadden we een studiedag en toen moesten we voor het middagprogramma een hoofddeksel op.’ De kinderen van groep 4 zitten geboeid te luisteren. Ik vertel verder dat ik op zoek ging naar een hoed. Ik vond er verschillende. In die hoeden zat een labeltje met een getal erop. Die met een 6 erop zakte over mijn o...

Ruimte voor nadenken
Ronald Keijzer, Geeke Bruin-Muurling, Nelleke den Braber
Rekenen mét het hoofd betekent onder andere dat je oog hebt voor de context waarbinnen je rekent. De auteurs maken in dit artikel duidelijk dat contexten helpen om onderliggende wiskundige concepten beter te begrijpen. Maar dan moet je in de reken-wiskundeles je leerlingen wel de ruimte geven om zelf na te denken.
...
Gefundeerd hoofdrekenen
Volgens het boekje
Marc van Zanten
Rekenen met het hoofd is niet iets van vandaag of gisteren. Zo heb ik er een boek over uit 1964: ‘Gefundeerd hoofdrekenen’ voor de kweekschool, de toenmalige opleiding tot leerkracht. Hierin werd hoofdrekenen gedefinieerd als ‘het zien en hanteren van relaties tussen de getallen’. Het boek staat vol met verschillend...

Rekenen op streefniveau 1S
Annette Markusse
Om het streefniveau 1S te kunnen behalen moeten leerlingen flexibel zijn in hun rekenaanpak. Maar wat betekent dat? En wat vraagt dit van de leerkrachten op de basisschool? Het zijn vragen waar we je graag over aan het denken willen zetten.

Interactie met jou!
Van de voorzitter
Jenneken van der Mark
Na een heerlijke zomer staan we aan de start van een nieuw schooljaar. Een jaar waarin we elkaar hopelijk weer meer ontmoeten en het goede gesprek voeren.
Dat mag starten met een nieuwe Volgens Bartjens vol inspiratie en uitdagende vragen om in de komende tijd mee aan de slag te gaan. Een editie die je uitdaagt je ...

Draad van Ariadne september 2021
Anneke van Gool, Anneke Noteboom, Annette Markusse, Corinne Harten, Geeke Bruin-Muurling, Marike Verschoor, Pauline van Vliet & Cathe Notte
De rubriek 'Draad van Ariadne' bestaat uit 4 pagina's in het midden van het blad Volgens Bartjens. In deze editie is het een vrolijke hoofdrekenpartij, maar dan letterlijk met en over het hoofd!
Bekijk hier de pdf van de Draad van Ariadne september 2021.

Rekenangst is geen leerlingkenmerk
Interview met Kees Hoogland
Annette Markusse
Op 2 juni 2021 werd Kees Hoogland officieel geïnstalleerd als lector binnen het lectoraat Wiskundig en Analytisch Vermogen van Professionals van Hogeschool Utrecht. Hoog tijd voor een interview met deze kersverse lector.

Rekenen-wiskunde is en blijft een uitdagend gesprek
Samen met kinderen generaliseren en voorspellen
Agnes van Doesburg, Inge de Rooij en Sia van Schie
Met wiskundig denken en redeneren kun je niet vroeg genoeg beginnen. In dit artikel laten de auteurs zien dat kinderen al op jonge leeftijd uitgedaagd kunnen worden om na te denken over wiskundige concepten. Door samen te zoeken naar het gemeenschappelijke in verschillende telsituaties kunnen kinderen aangezet worde...
Handig en schattend rekenen in EDI-perspectief
Adri Treffers
Handig en schattend rekenen behoren tot de kerndoelen van het rekenen op de basisschool. Men mag dus verwachten dat in de actuele rekenmethodes de nodige zorg aan deze centrale basisvaardigheden wordt besteed. Of en op welke wijze dit in de methode ‘Getal en Ruimte junior’ gebeurt die volgens het concept van explic...

Rekenen met het hoofd
Bewijs uit het gerijmde
Jaap van Lakerveld | Illustratie: Marjolijn Brouwer
Twee schelpen en twee lellen
Elk tweetal vormt een oor.
Dat is samen één gehoor
En er zijn nog meer stellen.
Zo hebben we twee ogen
Die samen heel veel zien
Met alle lol van dien
En één gezichtsvermogen
En dan is er de hersenpan
Met lobben, kwabben, cellen,
Meer dan een mens kan tellen,
Of zich maar...

Volgens Bartjens – Ontwikkeling en Onderzoek september 2021
Ronald Keijzer
Bij ieder nummer van het tijdschrift Volgens Bartjens verschijnen twee artikelen in Volgens Bartjens – Ontwikkeling en Onderzoek. Deze verdiepende artikelen zijn alleen online beschikbaar. Bij dit nummer gaat het om een bijdrage van Carolien Duijzer en een van Adri Treffers. Duijzer schrijft over haar promotieonderz...
Onderwijskunde en vakdidactiek, versterking of spanningsveld?
Willem Vermeulen
Echte eigen producties van kinderen kunnen het inzichtelijk leren rekenen sterk bevorderen. Maar past dat wel binnen de mogelijkheden van de directe instructiemodellen die op veel scholen worden toegepast? In dit artikel gaat Willem Vermeulen in op deze vraag.

Directe instructie in ‘Getal & Ruimte Junior’
Met de leergang van procenten als voorbeeld
Adri Treffers
In dit artikel worden de leergang procenten in de nieuwste versie van de methode de ‘Wereld in Getallen’ en die in de methode ‘Getal & Ruimte Junior’ vergeleken.

Van beweging naar begrip: redeneren over grafieken in het reken-wiskundeonderwijs
Carolien Duijzer
Carolien Duijzer onderzocht in haar promotieonderzoek hoe het redeneren van leerlingen in groep 7 over afstand-tijdgrafieken kan worden bevorderd in het reken-wiskundeonderwijs op de basisschool.

Coryfeeën met ideeën
Online symposium NVvW 2 oktober 2021
Marjolein Kool
Het symposium van de werkgroep ‘Geschiedenis’ van de Nederlandse Vereniging van Wiskundeleraren heeft dit jaar een bijzondere bijdrage van Margriet van der Heijden, wetenschapsjournalist van NRC Handelsblad, over haar prachtige dubbelbiografie ‘Denken is verrukkelijk’ van Tatiana Afanassjewa en Paul Ehrenfest.
Er s...
Volgens het boekje?
Annette Markusse
We hebben in Nederland prachtige methoden voor de dagelijkse rekenen-wiskundeles. Ze staan boordevol met gevarieerde opgaven, geordend in een doordachte opbouw en voorzien van allerlei nuttige aanwijzingen voor de leerkracht. De methoden zijn van grote waarde bij het volgen en bewaken van het niveau van ons reken-wi...

Volgens… de onderwijsadviseur
Jenneken van der Mark
Het begeleiden van scholen bij het verzorgen van goed rekenonderwijs is veelzijdig. De verscheidenheid en daarmee eigenheid van scholen maakt dat geen traject hetzelfde is en kan zijn. Jenneken van der Mark neemt ons mee in haar werk. Ze laat zien dat het is altijd een uitdaging is om samen met een school te onderzo...

Bewijs uit het ongerijmde
Jaap van Lakerveld | Illustratie: Marjolijn Brouwer
Huisdichter Jaap van Lakerveld schreef twee gedichten naar aanleiding van het thema Volgens het boekje? van deze Volgens Bartjens.

Volgens het boekje
Het mannetje op de getallenlijn
Marc van Zanten
Optellen en aftrekken vind ik twee handen op één buik. Als je een optelling weet, bijvoorbeeld 4 + 3 = 7, kun je de bijbehorende aftrekking ervan afleiden: 7 – 3 = 4. In vakjargon noemen we aftrekken de inverse bewerking van optellen. Eenvoudiger gezegd: aftrekken is het omgekeerde van optellen. De min drie uit de ...

Met eenvoudige middelen kinderen aan het denken zetten
Cijferkaartjes in groep 5
Ronald Keijzer en Milou van Vliet
Ronald Keijzer en Milou van Vliet laten in dit artikel zien wat er kan gebeuren als je een keer niet volgens het boekje werkt. Ze beschrijven hoe je met cijferkaartjes en open vragen kinderen kunt uitdagen om te redeneren over getallen en hun onderlinge relaties.

Op Rekenreis met de Grote Rekendag
‘Juf, je zei dat we de hele dag gingen rekenen, maar we hebben bijna geen sommetjes gemaakt!’ - Leerling groep 3-4
Nicolien van Haeften, Bartjan Vollmuller, Cody Wijkhuijzen, Vincent Jonker en Monica Wijers
Op 24 maart vond de Grote Rekendag 2021 plaats met het thema ‘Op rekenreis’. Basisschoolkinderen hebben gewerkt aan rekenkundige activiteiten die plaatsvinden in hun eigen belevingswereld. De gehele dag stond in het teken van onderzoekend leren gekoppeld aan de realiteit. In dit artikel worden de ervaringen van leer...

Cultureel erfgoed door een meetkundige bril
Ronald Keijzer, Alette Lanting, Anja Kuiken
Waarom zou je iedere dag rekenen uit een boekje als er buiten zoveel moois te beleven valt? Wiskunde is immers overal. Bijvoorbeeld in een kerk of een ander groot en oud gebouw. In dit artikel laten de auteurs zien dat een bezoekje aan zo’n gebouw de moeite waard is. De meetkunde ligt er voor het oprapen.
...

Draad van Ariadne mei 2021
Wiskunde voor kinderen van 4 t/m 12 jaar.
Anneke van Gool, Anneke Noteboom, Annette Markusse, Corinne Harten, Geeke Bruin-Muurling, Marike Verschoor, Pauline van Vliet & Cathe Notte
De rubriek 'Draad van Ariadne' bestaat uit 4 pagina's in het midden van het blad Volgens Bartjens.
De Draad van Ariadne speelt zich deze keer buiten af.
Bekijk hier de pdf van de Draad van Ariadne.