Welkom
Volgens Bartjens is hét vaktijdschrift voor de praktijk van het reken-wiskunde-onderwijs. De inhoud van de artikelen is een toegankelijke mix van theorie, didactiek en praktijk, bedoeld voor leerkrachten, rekencoördinatoren, pabo-studenten, opleidingsdocenten, onderzoekers, adviseurs, ontwikkelaars en andere professionals die geïnteresseerd zijn in het reken-wiskundeonderwijs.

Draad van Ariadne
Bekijk ze allemaal
Word abonnee
Bekijk hier de mogelijkhedenRedactie
Neem contact op met de redactie
Rekenvaardigheid en keuze pilot jonge kind
Ronald Keijzer
De noodzaak voor meer expertise op het gebied van het jonge kind in de basisschool maakt dat lerarenopleidingen experimenteren met een specifiek traject gericht op jonge kind. Dit is ook het geval op Hogeschool IPABO. Het blijkt dat in deze groep studenten met een lage Wiscatscore oververtegenwoordigd zijn. Betrokke...

Gecijferdheid en burgerschap
Kees Hoogland
Bij gecijferdheid gaat het om leren omgaan met kwantitatieve situaties in de wereld om ons heen. Bij burgerschap gaat het om leren omgaan met complexe situaties in de wereld om ons heen. Daar zit veel overlap tussen. Volgens Kees Hoogland kunnen we daarom niet vroeg genoeg beginnen met het verbinden van beide vakge...

Burgerschap laten aangrijpen bij meten
Jeroen van Waveren en Ronald Keijzer
In dit artikel betogen de auteurs dat burgerschapsonderwijs en rekenen-wiskunde niet als tegenpolen gezien hoeven te worden omdat in beide vakgebieden kinderen kunnen worden uitgedaagd om kritisch na te denken over complexe thema’s die vanuit de samenleving op ons af komen. Ze kunnen elkaar versterken wanneer ze in...

Een figuur slaan
Groetjes van groep 6
Lia van Diem | Illustratie: Marjolijn Brouwer
In groep 6 wordt zelfstandig gerekend. Allerlei opdrachten komen voorbij. De meeste opdrachten gaan wel. Niet bij iedereen even snel, maar ze lukken wel. Maar dan…de verhaalsommen. Nou, verhaalsommen? Sommen met een beetje tekst erbij.
_w400_h260_bgtop.jpg)
Rijke rekenlessen met Matific
Een digitaal programma dat kinderen leert denken en praten over wiskundige problemen
Andrew Crisp en Elise Nab
Digitale programma’s hebben over het algemeen één kenmerk gemeen: leerlingen moeten (liefst zo snel mogelijk) het ene juiste antwoord invullen van een berekening. Haaks hierop staan lessen met rijke rekenvragen waarbij leerlingen zelf onderzoekend bezig kunnen zijn en leren beredeneren hoe ze tot een goede oplossing...
_w400_h260_bgtop.jpg)
Zelf een grafiek maken
Frans van Galen en Tamara Leszijnski
Voor kritisch burgerschap is inzicht in grafieken belangrijk, maar door de kant en klare plaatjes in de rekenmethoden blijft voor veel leerlingen onduidelijk op welke principes grafieken zijn gebaseerd. In de lessen die Frans van Galen en Tamara Leszijnski beschrijven tekenden leerlingen zelf een grafiek bij gegeven...

Kritisch burgerschap
Van de voorzitter
Jenneken van der Mark
Een prachtig thema om in een vakblad als de onze van alle kanten te belichten!
_w400_h260_bgtop.jpg)
Animo voor reken-wiskunde-activiteiten
Volgens het boekje
Marc van Zanten
De kans dat u de methode De wereld in getallen kent is vrij groot. Het is de meest gebruikte en langstlopende reken-wiskundemethode van dit moment. De eerste editie verscheen zo’n veertig jaar geleden, in 1981. De methode was al snel succesvol en droeg flink bij aan de groei die uitgeverij Malmberg in de jaren ’80 d...

Volgens Bartjens - Ontwikkeling en Onderzoek januari 2022
Ronald Keijzer
Bij ieder nummer van het tijdschrift Volgens Bartjens verschijnen twee artikelen in Volgens Bartjens – Ontwikkeling en Onderzoek. Deze verdiepende artikelen zijn alleen online beschikbaar.
De artikelen in Volgens Bartjens – Ontwikkeling en Onderzoek sluiten aan bij het feestelijke karakter van deze Volgens Bartjens....

Giga groot speelgeluk
Verslag van de rekenspellenwedstrijd 2020-2021
Corinne Harten en Bronja Versteeg
Het was dit jaar een Rekenspellenwedstrijd vol hindernissen: de scholen gingen dicht vanwege de corona-pandemie, de leerlingen kregen een tijd lang online les en de jury kon niet bij elkaar komen om de spellen te beoordelen. Niet de beste omstandigheden voor een Rekenspellenwedstrijd, zou je denken. Toch waren er ve...

Hoe beweging de rekenontwikkeling kan ondersteunen
Kim Borsen en Sherrill Woldberg-Wels
Hoe kom je als leerkracht tegemoet aan de beweegdrang van jonge leerlingen? Kunnen beweegactiviteiten jouw onderwijs ondersteunen? In dit artikel wordt antwoord gegeven op de vraag hoe je als leerkracht de beweegbehoefte van jonge leerlingen positief kan verbinden aan het rekenonderwijs.

Opportunities-to-learn in Nederlandse reken-wiskundemethodes voor het basisonderwijs.
Marc van Zanten
Marc van Zanten onderzocht in zijn promotieonderzoek de bijdrage die Nederlandse reken-wiskundemethodes leveren aan de opportunity-to-learn die basisschoolleerlingen wordt geboden. Hiertoe werden achttien huidige en vroegere methodes geanalyseerd op drie aspecten: de aangeboden leerinhoud, de gestelde prestatieverwa...
_w400_h260_bgtop.jpg)
Verschillen tussen jongens en meisjes?
De Kennisrotonde onderzoekt hoe jongens en meisjes op school verschillen en welke facoren daarbij een rol spelen.
Femke Timmermans en Alfred Wald
De Kennisrotonde van het Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek is een uniek loket voor de snelle beantwoording van vragen uit het onderwijs met kennis uit onderzoek. Iedereen die werkt in of nabij de onderwijspraktijk van het basisonderwijs, voortgezet onderwijs, (voortgezet) speciaal onderwijs, middelbaar beroep...

Volgens het boekje
Eigen producties, een geschiedenis
Marc van Zanten
Leerlingen eigen producties laten maken is een sterk en motiverend middel om leren te faciliteren. Het komt voor in bijna alle reken-wiskundemethodes en je kunt het zelf ook eenvoudig integreren in je lessen. De geschiedenis van dit didactische fenomeen laat verschillende manieren zien waarop je eigen producties kun...

Wel honderd dinobotten op een hoop
Een rollenspel als middel om de rekenwoordenschat te ontwikkelen
Aafke Bouwman
Een leraar die meespeelt in de hoeken en in de ontstane spelverhalen rekentaal inbrengt, is voor jonge kinderen een natuurlijk voorbeeld om reken- en wiskundige begrippen van over te nemen. Zo vergroten de kinderen hun rekenwoordenschat en die wordt actief ontwikkeld als ze rekentaal in hun eigen rollenspel gaan geb...

Met Torpedo terugblikken om vooruit te komen in het oplossen van reken-wiskundeproblemen
Kool, M. (2020).
Leerkrachten die hun leerlingen willen ontwikkelen tot reken-wiskundige probleemoplossers moeten zelf ook goede probleemoplossers zijn. Om toekomstige leraren basisonderwijs, aan dit doel te laten werken is het van belang dat ze nonroutine reken-wiskundige problemen op-lossen en bovendien daarbij reflecteren...

Waar haal ik het vandaan?
Paboboeken rekendidactiek: een schat aan informatie en ideeën
Marije Bakker
Een groeiend aantal scholen zoekt naar manieren om het rekenen meer bij de belevingswereld van de leerlingen aan te laten sluiten. ‘Hoe kunnen we losser met de methode omgaan’, is een steeds meer gehoorde vraag onder leerkrachten. Hoe komen we aan informatie om dat goed te kunnen doen? Onderwijsadviseur Marije Bakke...

De kracht van rijke rekenvragen
Een pleidooi om vragen te stellen waar je het antwoord nog niet op weet
Anneke Noteboom en Kris Verbeeck
Zoek je manieren om jouw leerlingen bij rekenen-wiskunde meer te laten nadenken? En wil je dat ze gemotiveerder en beter gaan rekenen? Ga dan de uitdaging aan en werk met rijke rekenvragen!

Hogere ambities voor beter reken-wiskundeonderwijs
Trendanalyses en het belang van meetbare prestatienormen voor schoolverbetering
Peter Langerak
Sinds de invoering van de referentieniveaus in 2010 vormen deze de basis voor het beoordelen van reken-wiskundeprestaties in het Nederlandse basisonderwijs. Waar de kerndoelen door de jaren heen wisselden tussen abstracte en gedetailleerde formuleringen, bieden de referentieniveaus een meetbaar kader voor onderwijsr...
_w400_h260_bgtop.jpg)
Grote Rekendag 2025
Eerlijk delen
Simone van der Maeden en Vincent Jonker
De Grote Rekendag (GRD) brengt rekenen tot leven met uitdagende, creatieve activiteiten die leerlingen van groep 1 tot en met 8 inspireren. In dit artikel lees je waarom de GRD zo belangrijk is en vertellen we meer over het thema van 2025: eerlijk delen.

Werken met een bedoeling in groep 1-2
Spelenderwijs rekenen met een duidelijk plan
Marije Bakker en Margreeth Mulder-Bunk
Dit artikel beschrijft hoe rekenonderwijs in groep 1-2 effectief kan bijdragen aan een stevige rekenbasis voor de toekomst. Door een goed doordachte speelleeromgeving te creëren en met een doelgericht aanbod te werken, krijgen leerlingen de ruimte om spelenderwijs rekenvaardigheden te ontwikkelen.

Schapen tellen
Volgens het boekje
Marc van Zanten
Een van de eerste wiskundige activiteiten van jonge kinderen is tellen. Grip krijgen op de telwoorden, de volgorde daarvan, het leggen van de één-één relatie tussen uitgesproken telwoorden en getelde objecten, weten dat het laatst gebruikte telwoord de getelde hoeveelheid aangeeft… tellen lijkt misschien eenvoudig, ...

Eerlijk delen
Frans van Galen en Fenne van Os
De komende Grote Rekendag gaat over eerlijk delen. De kleuterklas van Fenne van Os heeft er al hard over nagedacht. Wil je deze les zelf geven? Download hier het lesplan en de presentatie.

Zo kunnen leerkrachten thuistalen benutten om rekenen-wiskunde te leren!
Alexander K. Schüler-Meyer
Dit artikel benadrukt drie eisen voor leraren om de meertaligheid van leerlingen te herkennen en optimaal voor betekenisgeving te benutten in de klas: meertaligheid activeren in de les, inzicht krijgen in de wiskundige waarde van meertalige bijdragen, en deze bijdragen toepassen om wiskundig begrip te versterken. Zo...

Puzzelen
Frans van Galen, Jelle van Toledo en Arjan Haak
Twee interessante rekenpuzzels voor leerlingen van de bovenbouw. Hoe zou je ze zelf aanpakken?
Wil je zelf deze les geven? Download hier het lesplan van 34 tennisballen en van Grootste en kleinste verschil.

Hoeveel zand zit er in de zandbak?
GRD-lesidee
Vincent Jonker
Door echte problemen op te lossen, kunnen leerlingen wiskundige concepten beter begrijpen, strategieën ontwikkelen en kritisch nadenken. Tijdens de Grote Rekendag van 2013, met het thema Pretpark: spelen met meten en meetkunde, kregen zij de kans om deze vaardigheden spelenderwijs te oefenen in herkenbare en uitdage...

Kijken, snijden, denken.
GRD-lesidee
Vincent Jonker
In deze activiteit draait het allemaal om experimenteren, overleggen en ruimtelijk redeneren. De leerlingen maken doorsneden van een appel en een kubus.

De inzet van het functieprofiel rekencoördinator
Carin Jonkers, Jiska van Hall, Robin Groot en Stanja Oldengarm
In 2023 is, in lijn met één van de speerpunten van de NVORWO, een functieprofiel voor de rekencoördinator opgesteld. Het profiel biedt inzicht in verwachte kennis, vaardigheden, taken en verantwoordelijkheden, en hoe deze te ontwikkelen. Dit artikel beschrijft enkele manieren waarop het functieprofiel ingezet kan wo...

Denkend aan rekenen-wiskunde…
Verslag van de 42e Panamaconferentie
Ronald Keijzer, Isabelle de Vink, Iris Verbruggen
De 42e Panamaconferentie met als thema ‘Denkend aan rekenen-wiskunde’, die in het voorjaar van 2024 gehouden is, richt zich op de actualiteit van onderwijs en ontwikkeling in het reken-wiskundeonderwijs. Er is tijdens de conferentie aandacht voor onderwijsontwerpen en -materialen, het stellen van doelen op verschill...

Rekenen op papier
Netjes werken en reflecteren met een nieuw rekenschrift
Peter Langerak
Rekennotaties zijn een belangrijk onderdeel voor het begrijpen van rekenen-wiskunde. Peter Langerak beschrijft hoe een nieuw rekenschrift met verfijnd ruitjespapier een aanpak biedt voor het verder ontwikkelen van rekenvaardigheden.

Creatief denken in het reken-wiskundeonderwijs
Isabelle Oostveen-de Vink
Isabelle Oostveen – de Vink onderzocht de samenhang tussen creatief denken en reken-wiskunde prestaties onder leerlingen uit groep 7 van het regulier basisonderwijs in haar promotieonderzoek aan de Radboud Universiteit. In drie verschillende studies stonden twee vragen centraal: 1) Welke creatieve denkvaardigheden h...

Kijk op wiskunde
Ronald Keijzer en Bas van der Weijden
Als je goed om je heen kijkt, en met name als je daar oog voor hebt, zie je overal wiskunde. Dat is belangrijk, omdat die wiskunde nodig is om je maatschappelijk te redden. Het verwerven van een wiskundige attitude is hierbij een belangrijke voorwaarde.

Wandelsnelheid
Frans van Galen en Ingmar Vink
Hoe meet je snelheid? Leerlingen in groep 8 bedachten zelf een plan om te meten wat een normaal wandeltempo is. Wil je zelf deze les geven? Download hier het lesplan.

Building Thinking Classrooms (Denkklassen creëren) in de praktijk
Hoe je je klas transformeert naar een echte denkklas
Maarten Müller
Maarten Müller vertelt in dit artikel hoe hij leerlingen uit groep 8 aan het denken zet via de methodiek van Building Thinking Classrooms.

Indirect optellen. Een vergeten strategie voor het oplossen van aftrekopgaven?
Stijn Van Der Auwera
Stijn Van Der Auwera onderzocht in zijn promotieonderzoek of kinderen gebruikmaken van indirect optellen voor het oplossen van aftrekopgaven, en of het gebruik van indirect optellen samenhangt met de wiskundige conceptuele kennis die kinderen hebben.

Hoe rekenen leerlingen aan het eind van het basisonderwijs rekenopgaven uit?
Een analyse van de schriftelijke uitwerkingen van deelnemers aan Peil.Rekenen-wiskunde 2019
Erika Schlatter & Marian Hickendorff
Het hier beschreven onderzoek beschrijft een landelijk representatief beeld van welke strategieën schoolverlaters in het (s)bo gebruiken om meercijferige optel-, aftrek-, vermenigvuldig- en deelopgaven, zoals 7849 : 12 en 14,72 + 3,13 + 5,28, op te lossen. Daartoe zijn de oplossingsstrategieën van deelnemers aan Pei...