Welkom

Bij ieder nummer van het tijdschrift Volgens Bartjens verschijnen twee artikelen in Volgens Bartjens – Ontwikkeling en Onderzoek. Deze verdiepende artikelen zijn op de site van Volgens Bartjens beschikbaar. Bij dit nummer gaat is het eerste artikel van Erika Schlatter en Marian Hickendorff. Zij beschrijven hoe leerl...

‘Mevrouw, weet je… ik kan ‘s nachts niet slapen. Dan mis ik mijn vader en moeder zo…’

Welkom in de wereld van de Internationale Schakelklas (ISK), waar Winny Verboom als docent werkt met een groep jongeren. Meestal alleenstaand, minderjarig en vluchteling. Vorig jaar heeft Winny de post-hbo-opleiding tot rekencoör...

Vic uit groep 1-2 komt naar me toe. Hij krijgt zijn handschoenen blijkbaar niet goed aan. Hij steekt een hand omhoog en wijst naar de lege vinger. ‘Juf, deze vinger is leeg! Kun jij dat regelen?’ 

Waarom is het handig om groepjes van tien te maken als je een grote hoeveelheid moet tellen? Wat betekent vermenigvuldigen eigenlijk? En waarom meten we oppervlakte met een vierkante maat? 

Het is belangrijk dat we leerlingen in het primair onderwijs actief laten nadenken over dit soort vraagstukken, omdat ze daarm...

De Rekentrein heeft als doel om de gecijferdheid van ouders en hun kinderen op een speelse en informele manier te stimuleren. Leerkrachten kunnen zelf aan de slag gaan met de materialen of een training volgen om te leren hoe zij dit effectief in de klas kunnen inzetten of hierover met ouders in gesprek kunnen gaan.

In september 2022 liet Ronald Keijzer zich ontvallen dat hij in oktober 2023 vijfentwintig jaar hoofdredacteur zou zijn van Volgens Bartjens – Ontwikkeling en Onderzoek[1].

Het leek hem een mooie aanleiding om rond die tijd twee artikelen te plaatsen die niet terugkijken op deze 25 jaar, maar vanuit een perspect...

Arthur Bakker is sinds 1 januari 2024 hoogleraar Bètadidactiek en Curriculum in het aan de Universiteit van Amsterdam. Zijn onderzoek richt zich ook op vakdidactiek van rekenen-wiskunde. In dit interview vertelt hij over zijn plannen.

Is kunstmatige intelligentie (op zijn Engels artificial intelligence of kortweg A.I.) nu een vloek of een zegen voor het onderwijs? Hoe goed is kunstmatige intelligentie als rekenaar en als leraar? En hoe sluit dit aan bij de nieuwe conceptkerndoelen? 

Voor ons, als bestuursleden van de vakvereniging ter ontwikkeling van het reken-wiskundeonderwijs, is de oplevering van geactualiseerde conceptkerndoelen rekenen en wiskunde een belangrijk moment. Belangrijk, omdat nieuwe kerndoelen hard nodig zijn. De wereld om ons heen is dusdanig veranderd dat we ons af moeten vr...

Kinderen kunnen alleen vaardig worden in het toepassen van rekenprocedures als die vaak worden geoefend. Hierbij maakt het niet uit of het gaat om standaardprocedures zoals kolomsgewijs of cijferend rekenen of om handige hoofdrekenstrategieën. Ze moeten allemaal regelmatig worden geoefend zodat de rekenprocedures la...

Het onderwerp vandaag is plaatsbepalen. Voor de kinderen van groep 3 is dat best pittig. Ik begin dan ook met een makkelijke vraag: Wie van jullie is er weleens in een doolhof geweest?

De afgelopen twee jaar zijn de rekenresultaten op basisschool ter Does in Hoogmade sterk verbeterd. In 2020 lag het groepsgemiddelde bij de methodeonafhankelijke toetsen in de meeste groepen op IV of V. In 2022 was dit niveau gestegen naar I+. Om tot een dergelijke groei te komen, hebben we gewerkt aan kennis van re...

Het mooie wiskundige bouwwerk was het vertrekpunt voor ons praktijkonderzoek van de laatste twee jaar. Door observaties in klassen en gesprekken met leraren en lerarenteams, ontdekten we hoe leerlingen slechts beperkte cognitieve schema’s voor wiskunde ontwikkelen. We brachten mogelijke oorzaken in kaart.

Vanuit d...

Als ik na plussen en wat minnen

Mijzelf eens rekenschap zou geven

Van hoe ik later in mijn leven

Iets met jou samen kan beginnen

In de vorige Volgens Bartjens (jaargang 42, nummer 4) stelde Willem Vermeulen in het artikel ‘Oefenen: waarom, wat, wanneer en hoe?’ dat het bij oefenen zinvol is om te differentiëren. Daar ben ik het volledig mee eens. Maar over hoe dat oefenen er voor de groep (potentieel) sterke rekenaars uitziet, verschillen we ...

De ene krant gebruikt procenten, de andere breuken of verhoudingentaal. Klopt het wat ze schrijven? Frans van Galen en Bart Bronkhorst beschrijven hoe leerlingen krantenberichtjes vergelijken. In dit artikel zijn video's van de les toegevoegd. 

Wie deze lessen zelf wil geven, kan hier het materiaal downloaden.
lespl...

Kennis van het rekenen met breuken is nauwelijks van belang voor maatschappelijk functioneren. Dat ligt anders voor conceptuele kennis van dit domein. Dat is nodig om verder greep te krijgen op de wiskunde in het voortgezet onderwijs.

Een spel dat zich richt op het schattenderwijs positioneren van sommen met breuke...

De visie of overtuiging van leraren op het reken-wiskundeonderwijs is mede bepalend voor de inrichting van het onderwijs. Dat geldt met name voor leraren in groep 1 en 2. In het hier beschreven onderzoek gingen we na wat de visie of overtuiging van leraren op het reken-wiskundeonderwijs is en hoe die bepalend is voo...

Veel schoolteams worstelen met de vraag op welke wijze zij aan de kwaliteit van het rekenonderwijs kunnen werken. Vaak wordt gekozen voor professionalisering, al dan niet in combinatie met de implementatie van een nieuwe rekenmethode. Ook binnen  onderwijsstichting Essentius staat de kwaliteitsverbetering van het re...

Waar ongeveer is de plek van 4 op een getallenlijn waarop alleen maar de 0 en de 10 zijn aangegeven? Frans van Galen en Rob Romijn beschrijven hoe je met leerlingen van groep 3 over zulke vragen een gesprek kunt beginnen. Deze versie voor de website bevat opnamen van de lessen.

Wie deze lessen zelf wil geven, kan ...

Een groep experts op het gebied van reken-wiskundeonderwijs op de pabo heeft nieuwe kwaliteitscriteria geformuleerd en voorzien van concrete voorbeelden uit de hedendaagse lerarenopleiding. De geactualiseerde kwaliteitscriteria kunnen ingezet worden bij het ontwerpen, evalueren en verbeteren van opleidingsonderwijs ...

Conny Bodin-Baarends werkt als onderwijsadviseur bij 1801 jeugd & onderwijsadvies (vestiging Hoofddorp). Ze begeleidt basisscholen bij allerhande rekentrajecten. Regelmatig worden haar vragen gesteld over het oefenen: hoe oefen je effectief en hoe houd je kinderen gemotiveerd? Annette Markusse ging hierover met haar...

De plaat van de Draad van Ariadne, op bladzijde 18 en 19 van Volgens Bartjens januari 2023 (jaargang 42, nr 3) laat kinderen situaties onderzoeken die je kunt beschrijven met een bijzondere optelsom. In dit artikel laten Frans van Galen en twee leerkrachten zien hoe de plaat op verschillende manieren ingezet kan wor...

Een nieuw kalenderjaar is weer begonnen. Ook in 2023 zet de Nederlandse Vereniging voor de Ontwikkeling van Reken-WiskundeOnderwijs (NVORWO) zich in voor het bevorderen van het reken-wiskundeonderwijs. Maar dat kan niet zonder de betrokkenheid van jullie als leden. In deze bijdrage staan daarom twee oproepen voor ac...

Kennis maken                                              Wat je niet weet, moet je leren kennen.
Eerst leer je wat er valt te weten,
Te onthouden en niet te vergeten,
Om aan al dat nieuwe wat te wennen.

In dit artikel gaan leerlingen van groep 6 van de Julianaschool in Bilthoven aan de slag met wiskundeproblemen die vragen om schattend rekenen. Ze kiezen zelf een probleem waarvan ze denken het meeste te leren. Onderstaand nieuwsbericht dient als uitgangspunt voor de schatactiviteiten.

Het probleem van de rijke sultan – of eigenlijk: van diense schatbewaarder – stond in Rekenen & wiskunde, een methode die vanaf 1983 werd uitgebracht door uitgeverij Bekadidact. De methode kwam voort uit het project Onderwijs en Sociaal Milieu, dat liep vanaf 1969 en gericht was op kansarme kinderen in Rotterdamse v...

Sinds dit schooljaar gelden er nieuwe rekeneisen in het mbo. Kenmerkend is de nadruk op de functionele kanten van gecijferdheid. Deze ontwikkeling biedt ruimte om te onderzoeken hoe het rekenonderwijs nog beter bij de doelgroep kan aansluiten. 

Soms ontstaat er tijdens de rekenen-wiskundeles zo’n moment waarbij er een zekere rust over de groep valt. Herken je dat? Zo’n korte periode waarin iedereen stil en geconcentreerd met zijn eigen rekenwerk bezig is. 

Misverstanden over het uitdagen van sterke rekenaars kunnen leiden tot onderwijsaanpassingen die onderpresteren uitlokken. In dit artikel bespreken Suzanne Sjoers en Belinda Terlouw enkele van de meest gehoorde misverstanden en stellen hier onderbouwde benaderingen tegenover. 

De rol van technologie in de maatschappij groeit en mede daardoor vindt technologie steeds vaker haar weg naar het klaslokaal. Als gevolg hiervan ontstaat in het basisonderwijs aandacht voor robotica, programmeren en 21e-eeuwse vaardigheden als probleemoplossend vermogen, analytisch denken en digitale geletterdheid....

Danny (4 jaar) heeft van acht blokken een toren gebouwd. De leerkracht komt even bij hem kijken. ‘Mooi wordt ‘ie, hè? En hoog…’ Danny wijst met z’n hand de hoogte aan en begint spontaan te tellen. Daarbij houdt het opzeggen van de telwoorden echter geen gelijke tred met het aanwijzen van de blokken.
‘Zes blokken’, i...

Niets leuker dan zingen met kleuters. Daar word je heel blij van. Nadat ik sinds een paar jaar mijn onderwijslier als vakdidacticus Nederlands aan de wilgen heb gehangen, heb ik mijn muzikale hobby ingezet om met kleuters te gaan zingen.

De rekenles vandaag gaat over maten. Lengtematen om precies te zijn.

‘Van die letters waar je mee kunt tellen’, hoorde ik mijn zoon van 5 jaar onlangs tegen zijn oma zeggen. Hij bedoelde natuurlijk de cijfers. Wat mij betreft kenmerkend voor de manier waarop jonge kinderen de wereld om zich heen tot zich nemen. 

Tijdens de door covid-19 veroorzaakte lockdown moest het onderwijs op de basisschool plotseling op geheel andere wijze, namelijk online, op afstand, worden gegeven. Dit artikel beschrijft de gevolgen hiervan voor het reken-wiskundeonderwijs aan de hand van een vragenlijstonderzoek onder basisschoolleerkrachten.

He...