Welkom
Volgens Bartjens is hét vaktijdschrift voor de praktijk van het reken-wiskunde-onderwijs. De inhoud van de artikelen is een toegankelijke mix van theorie, didactiek en praktijk, bedoeld voor leerkrachten, rekencoördinatoren, pabo-studenten, opleidingsdocenten, onderzoekers, adviseurs, ontwikkelaars en andere professionals die geïnteresseerd zijn in het reken-wiskundeonderwijs.
Draad van Ariadne
Bekijk ze allemaal
Word abonnee
Bekijk hier de mogelijkhedenDe redactie
Neem contact op met de redactie van Volgens Bartjens
Spel in de rekenles - Clever (jrg. 38, nr. 3, 2019)
Anneke Noteboom
Bij het rekenspel Clever moet je je hersens gebruiken! Bij Clever gaat het om handig spelen en redeneren en niet zo zeer om handig rekenwerk.
_w400_h260_bg.png)
eXcellent rekenen; Rekenen voor (hoog)begaafde leerlingen - Suzanne Sjoers
Suzanne Sjoers
Voor sommige rekenaars biedt het reguliere reken-programma niet voldoende uitdaging. Aan de hand van de ervaringen van twee leerlingen bespreekt Suzanne Sjoers oorzaken van motivatieverlies en laat zien hoe eenvoudige aanpassingen de les weer leuk maken.
_w400_h260_bg.png)
Wiskunde op straat; Rekenen in de hoofdrol - Harrie Sormani
Harrie Sormani
Als Harrie Sormani zonder hulp van computers en moderne elektronica in Denemarken aankomt, heeft iedereen op de camping zijn eigen oplossing voor Pabo-studenten die niet kunnen rekenen....
_w400_h260_bg.png)
Waar zitten we in de leerlijn? - Het juiste moment kiezen voor automatiseren
Ceciel Borghouts en Cathe Notten
Gememoriseerde en geautomatiseerde kennis hebben we nodig. Het is erg onhandig als eenvoudige basisvaardigheden niet geautomatiseerd zijn, want leerlingen hebben die kennis nodig om verder te komen. Het is wel belangrijk dat het moment goed gekozen wordt.
_w400_h260_bg.png)
Tikkie, jij bent 'm; het spelenderwijs oefenen van de telrij is van groot belang - Julie Menne
Julie Menne
Ogenschijnlijk lijkt het een simpel tikspelletje: lopen door de klas en de telrij opnoemen. Onder deze eenvoudige oefenvorm gaan echter kansen schuil voor het leren van zeer fundamentele kennis en vaardigheden. Dit spel mag in geen enkele school ontbreken

Spel in de rekenles: Game of trains (Jrg. 37 nr. 4, 2018)
Anneke Noteboom
Nee, niet Game of thrones, maar Game of trains. Een kaartspelletje waarbij de spelers getallen op volgorde moeten krijgen van laag naar hoog. Dit eenvoudige spel is een mooie aanvulling op de spellen waarmee de rekendrempels uit het rekenmuurtje geoefend kunnen worden.
_w400_h260_bg.png)
Werk aan de winkel - Kleuters als kleine zelfstandigen
Erica de Goeij
Uitdagende hoeken kunnen in de kleutergroepen gouden leermomenten opleveren. Die gouden leermomenten kun je echter niet afdwingen. Toch kunnen de inrichting van de hoek en inspirerende lesactiviteiten onder leiding van de leerkracht de kansen vergroten.

Meetkundig kijken
Rekenen-wiskunde buiten de school
Frans van Galen en Annette Markusse
Meetkunde is een onderwerp waarbij leerlingen niet achter hun tafeltje kunnen blijven zitten. Frans van Galen en Annette Markusse beschrijven een project rond meetkunde-opdrachten in een kerk. In het artikel komt het tekenen met perspectief aan de orde en ook het meten van de hoogte van de kerk. De 2 onderwerpen heb...
_w400_h260_bg.png)
Wennen aan geschreven getallen - Kinderen geven zelf betekenis aan getalsymbolen
Peter Landweer
Begin groep 3 leren kinderen getalsymbolen gebruiken. Dat lijkt eenvoudig, maar niet voor iedereen. Die tekens bezitten immers geen zichtbare (en dus telbare) relatie met de aantallen waar ze voor staan. Hoe maken kinderen zich de cijfers eigen?

Spel in de rekenles - MEP
Anneke Noteboom
Een spel beschrijven dat wel ontwikkeld is maar nog niet in een winkel ligt, is dat wel slim? Misschien niet, maar we doen het gewoon! Want MEP is een schitterend spel, mooi in al zijn eenvoud. Ontworpen en gemaakt door leerlingen uit groep
6, 7 en 8.
_w400_h260_bg.png)
Wiskunde op straat: van cijferen naar organiseren - Harry Sormani
Harrie Sormani
Ondanks de vele elektronica waarmee de moderne mens omgeven is, blijft wiskunde noodzakelijk. Probeer maar eens op reis te gaan zonder te rekenen. Dat valt tegen!
_w400_h260_bg.jpg)
Tijd is er al heel lang - Museumlessen en het begrip van tijd
Carien Schreuder
Tijd en tijdsbeleving is voor veel kinderen ingewikkeld. Binnen de leerlijn wordt veel aandacht besteed aan klokkijken maar er is niet veel ruimte voor denken en redeneren over tijd en tijdsbeleving. Museum Boijmans Van Beuningen pakt dit anders aan.
_w400_h260_bg.png)
Je zal maar slim zijn - Hoe beleven betere rekenaars de rekenmethode?
Dolf Janson
De betere rekenaar moet leren dat het in de rekenles niet alleen gaat om het goede antwoord. Vooral slimme rekenaars moeten leren redeneren, leren verantwoorden waarom het antwoord goed is. Het is de taak van de leraar om de leerling daartoe uit te dagen.

Op je tellen passen! - Willem Uittenbogaard
Willem Uittenbogaard
Het tellen van een aantal knikkers is een alledaagse handeling die iedere volwassene bijna gedachteloos zonder fouten kan uitvoeren. Heeft u er wel eens bij stil gestaan hoe moeilijk het is om het tellen van voorwerpen te leren?
De activiteit 'De knikkers' is afkomstig uit het boek '100 activiteiten voor onderzo...
_w400_h260_bg.png)
Taarten en sterren; spelen of onderzoeken op het Rekenweb - Frans van Galen
Frans van Galen
Het Rekenweb probeert met speelse onderzoeksopdrachten kinderen uit te dagen tot denken, redeneren en verklaren. Daarbij is de rol van de leerkracht nog steeds onmisbaar. De computer is niet in staat om redeneringen te beoordelen en daarop door te vragen.

Spel in de rekenles - Resolf (Jrg. 37 nr. 5, 2018)
Anneke Noteboom
Resolf is een spel voor de echte puzzelaar die van rekenen en redeneren houdt. De puzzels variëren van eenvoudig tot zeer moeilijk, puzzels die zelfs tot ver in de middelbare school een uitdaging kunnen zijn.
_w400_h260_bg.jpg)
Kwartetten met trio's - Anders beginnen met de procedures voor vermenigvuldigen en delen (Jrg. 38 nr. 4, 2019)
Dolf Janson
De kans is groot dat je bij het woord 'vermenigvuldigen' eerder denkt aan tafels dan aan delen. Dit is één van de redenen om de introductie van vermenigvuldigen en delen nog eens onder de aandacht te brengen. Dolf Janson wil dit anders aanpakken. Waarom en hoe lees je in dit artikel.

Spel in de rekenles (64) - The mind (Jrg. 38 nr 4, 2019)
Anneke Noteboom
The Mind is een coöperatief spel waarbij de spelers samen moeten winnen van ‘The mind’. Een spel waarbij niet gepraat, niet geseind, niet geschreven mag worden. In opperste concentratie moeten ze proberen getallen in volgorde van klein naar groot te leggen, door alle levels heen te komen en dus niet al hun levens te...

Spel in de rekenles - Brikks (Jrg. 38 nr. 5, 2019)
Anneke Noteboom
Brikks is een spel dat je in je eentje kunt spelen om jezelf uit te dagen, of met 2-4 spelers waarbij je er ook naar kunt streven om je eigen record te verbreken. Want bij Brikks blijf je nadenken over welke strategieën handig of het meest handig zijn. En daar heb je niet zo snel antwoord op.
_w400_h260_bg.png)
Sturen op optimale rekenresultaten; rekenen op Pius Xv-vBert van de Wal en Bronja Versteeg
Bert van de Wal en Bronja Versteeg
Vijf jaar geleden stuurde constateerde een wiskundedocent dat het een groot deel van de bovenbouwleerlingen niet lukte om eenvoudige basisvaardigheden toe te passen. In dit artikel leest u hoe de school een rekeplan ontwikkelde.
_w400_h260_bg.png)
"Een broek vol mieren", maar dan anders: Leerlingen ontwerpen een rekenspel.
Erica de Goeij
Het uitdagen van sterke rekenaars is niet eenvoudig. Deze leerlingen hebben complexere opgaven nodig. Erica de Goeij beschrijft hoe de leerlingen van haar plusklas een eenvoudig spel omzetten naar rekenspellen waar de hele klas zijn tanden in kan zetten.
_w400_h260_bg.png)
Op zoek naar lengte - Lengtematen ongeveer en precies
Nienke Fortuijn
Het begrip 'lengte' en het werken met lengtematen is voor veel leerlingen van groep 5 niet eenvoudig. Dat ontdekte Nienke Fortuijn tijdens haar stage op de basisschool Toermalijn in Wormerveer. Ze ontwierp een leerlijn 'lengte' en schreef erover.

Oude tafels in een nieuwe methode
Elementair vermenigvuldigen in Getal & Ruimte junior
Adri Treffers
De tafels van vermenigvuldiging uit het hoofd leren is voor veel kinderen een obstakel. En als zij de tafels op de ouderwetse stampmanier leren is de kans groot dat zij niet verder kunnen na '10 x'. De auteur vond deze oude opvattingen over tafels leren in een tamelijk nieuwe methode en wijst op de risico's.

Spel in de rekenles - Redeneerpuzzels
Anneke Noteboom
Airport, Rush hour en Tipover zijn rekenspellen om in je eentje te spelen. In dit artikel worden ze besproken...
_w400_h260_bg.png)
Probleemoplossen in het speciaal basisonderwijs In het SBO kunnen leerlingen leren van en met elkaar
Marjolijn Peltenburg, Iris Verbruggen en Mieke Abe
Leerlingen in het speciaal basisonderwijs krijgen niet vaak de kans om in een interactief gesprek samen aan een probleem te werken. Men denkt vaak dat ze dat toch niet kunnen. Marjolijn Peltenburg, Iris Verbruggen en Mieke Abels bewijzen het tegendeel.
De vertaalcirkel - 13 veelgestelde vragen
Ceciel Borghouts
Regelmatig wordt aan Ceciel Borghouts gevraagd om opnieuw te publiceren over de vertaalcirkel. In de praktijk blijkt het namelijk lastig om er goed mee te werken. Dat is precies de reden waarom zij er eigenlijk niet verder over wil publiceren. De praktijk is weerbarstig en kan eigenlijk niet zonder coaching op de we...
_w400_h260_bgtop.jpg)
De schilden van de Asmat
Frans van Galen, Anne Dijkhuizen, Wolf Brinkman
In alle culturen worden gebruiksvoorwerpen mooi gemaakt met versieringen. Dat biedt een rijke context voor lessen over patronen en symmetrie.
Wil je zelf deze les geven? Download hier het lesplan, het werkblad en de powerpoint-presentatie. Bij dit artikel staan video-opnamen van de les.
_w400_h260_bgtop.jpg)
Van schuren naar sturen
Dalton, EDI en onderzoekend leren komen samen in het verkennen van km/uur
Sterre van Geest en Ronald Keijzer
Vaak wordt gesuggereerd dat EDI en onderzoekend leren onverenigbaar zijn en dat het combineren van deze twee aanpakken helemaal lastig wordt als de school een Daltonschool is. Dit artikel gaat over zo'n situatie. We laten aan de hand van onderwijs rond het concept snelheid zien dat dit toch mogelijk is.

Creatief met data
Marc van Zanten
Wordt wiskunde door de mens ontdekt of gecreëerd? Een antwoord op deze oude filosofische vraag heb ik niet, maar ik weet wel dat je bij wiskunde aardig wat creativiteit kwijt kunt.
_w400_h260_bgtop.jpg)
Zoals het klokje thuis tikt, tikt het nergens
Hoe meertaligheidhet leren verrijkt - voor zowel leerlingen als leerkrachten
Lianne Stolte en Ronald Keijzer
Steeds meer kinderen in Nederland groeien op met meerdere talen en culturen. Het onderwijs wordt rijker en zinvoller wanneer het daarbij aansluit. Door leerlingen te stimuleren hun thuistalen te gebruiken, wordt het leren versterkt en ontstaan er nieuwe inzichten - voor zowel henzelf als de leerkracht. In dit artike...

Ontwikkeling studielast rekenen-wiskunde 2009 – 2025
Ronald Keijzer
Sinds 2009 wordt tweejaarlijks onderzoek gedaan naar de studielast en contacttijd voor rekenen-wiskunde op de lerarenopleiding basisonderwijs. In 2025 blijkt deze studielast historisch laag, ondanks het blijvende belang van basisvaardigheden. Door onderwijsvernieuwingen, zoals flexibel opleiden en vakoverstijgende l...

Bouwen aan een doorgaande lijn
Rekenonderwijs op Montessori Kindcentrum De Plotter
Carla Rietberg, Thijs Geurtsen en Sanne van Langevelde
Sanne en Thijs volgden de post-hbo-opleiding tot rekencoördinator aan de Marnix Academie in Utrecht. Na de opleiding bezoekt Carla Rietberg hen. Ze vertellen hoe de opleiding hen in hun kracht heeft gezet. Als duo bouwen ze met hun team aan een doorgaande lijn in de rekenontwikkeling van 0 tot 13 jaar. Reflectie doo...
_w400_h260_bgtop.jpg)
Kan dat wel kloppen?
Nina Boswinkel en Annelie Jacobs-Nijenhuis
In deze tijd van social media, grote hoeveelheden data en verspreiding van nepnieuws is het extra belangrijk dat leerlingen leren kritisch te zijn op wat ze horen en lezen. Reflectie is belangrijker dan ooit.

Volgens Bartjens - ontwikkeling en onderzoek, mei 2025
Ronald Keijzer
Bij ieder nummer van het tijdschrift Volgens Bartjens verschijnen twee artikelen in Volgens Bartjens – Ontwikkeling en Onderzoek. Deze verdiepende artikelen zijn op de site van Volgens Bartjens beschikbaar.

Wiskundige attitude in een doosje
Simone van der Maeden, Michiel Veldhuis & Michiel Doorman
Het stimuleren van een wiskundige attitude is onderdeel van de nieuwe conceptkerndoelen. In dit artikel bespreken we hoe die zichtbaar wordt in een ontwerpopdracht met bonbondoosjes.

Waar blijft de tijd?
Leon de Bruin
Tijd lijkt soms eindeloos, soms vliegt het voorbij. Dit wisselende gevoel van tijd heeft mensen door de eeuwen heen gefascineerd. In dit artikel wordt de geschiedenis van tijdsmeting beschreven en de zoektocht van de mens om grip te krijgen op de tijd.