Welkom
Volgens Bartjens is hét vaktijdschrift voor de praktijk van het reken-wiskunde-onderwijs. De inhoud van de artikelen is een toegankelijke mix van theorie, didactiek en praktijk, bedoeld voor leerkrachten, rekencoördinatoren, pabo-studenten, opleidingsdocenten, onderzoekers, adviseurs, ontwikkelaars en andere professionals die geïnteresseerd zijn in het reken-wiskundeonderwijs.

Draad van Ariadne
Bekijk ze allemaal
Word abonnee
Bekijk hier de mogelijkhedenRedactie
Neem contact op met de redactie
Uitdagende rekenverrijking in een doorgaande lijn
Wilna van den Brink en Marije den Otter
Voor veel leerkrachten blijkt het lastig te zijn om hun sterke rekenaars voldoende uitdaging te bieden. In dit artikel gaan de auteurs in op knelpunten bij het organiseren van passende rekenverrijking in de klas. Ze beschrijven hoe een rekenlijn in verrijkingsonderwerpen een oplossing kan bieden en geven praktische ...

Denken over zakgeld en broodbeleg
Kritisch denken over data in het basisonderwijs
Marc van Zanten
In de nieuwe conceptkerndoelen voor rekenen en wiskunde ligt duidelijk nadruk op kritisch denken (Van Zanten, 2023). Maar hoe kun je daar in je klas aan werken? Het project Reken-wiskundige factchecking biedt hiervoor vrij beschikbare lesactiviteiten voor groep 3 tot en met groep 8. In dit artikel zoomen we in op de...

Taal is leuker als je denkt
Cijfers & Letters
Gerhard Hartdorff
Wat een ontzettend originele bewerking van het gedicht ‘Denkend aan Holland’ van de vitalistische dichter H. Marsman door Marjolein Kool. Het plezier en de nieuwsgierigheid om met rekenen en wiskunde op onderzoek te gaan spat ervan af.

Tekeningen ter verduidelijking
Volgens het boekje
Marc van Zanten
In de eerste helft van de vorige eeuw waren W. Hoogenboom, leraar schoonschrijven, en A. Moerman, schoolhoofd, uiterst succesvol met hun schrijfmethode ‘De loopende hand’, later ‘De nieuwe loopende hand’.

Kijk naar jezelf! Universitaire pabostudenten ontwerpen en onderzoeken een geïntegreerd aanbod taal en rekenen-wiskunde
Michiel Veldhuis en Inouk Boerma
Taal en rekenen-wiskunde zijn twee kernvakken die zich bij uitstek lenen voor een geïntegreerd aanbod in de basisschoolklas. Bij de universitaire lerarenopleiding basisonderwijs aan de Hogeschool IPABO en de Vrije Universiteit ronden studenten hun opleiding af met een bachelorthese bij de universiteit. Als toevoegin...

Regie op het eigen leerproces
Rekencoördinator aan het woord
Miranda Slomp-Horstman
Leraar: Wat zou je qua rekenen nou echt met mij willen delen? Waar ben jij heel erg trots op?
Leerling: Ik ben heel erg trots op dat ik heb geleerd om de korting die ik krijg uit te rekenen.
Leraar: Oké, vertel eens wat je aanpak is geweest. Wat heb je precies gedaan en hoe heb jij je doel bereikt?

Over verbanden en verbinden
Bewijs uit het gerijmde
Jaap van Lakerveld | Illustratie: Helen van Vliet
Hoe meer verband bij het verbinden
Des te ingewikkelder de gewonde raakt
Als je ten slotte het verbinden staakt
Is het slachtoffer haast niet meer terug te vinden

Verbinden en verbanden
Annette Markusse en Iris Verbruggen
Het mooie en fijne van het leren van rekenen en wiskunde is dat het nooit om losstaande kennis, vaardigheden en inzichten gaat. Er zijn altijd verbanden te leggen met wat je al weet. Rekenen-wiskunde bestaat uit een groot netwerk van verbindingen. En juist dat netwerk kan je helpen om de ‘taal’ van rekenen en wiskun...

Kriskras door de wiskunde
Zorgen voor verbinding
Annette Markusse
Inzicht en wendbaarheid zijn cruciale aspecten van het leren van rekenen-wiskunde. Hiervoor is het nodig dat leerlingen een uitgebreid cognitief netwerk ontwikkelen. Annette Markusse legt in dit artikel uit waarom.

Prioriteitenspel rekenen en wiskunde
Een update en een variant gericht op (potentieel) sterke rekenaars
Marc van Zanten en Suzanne Sjoers
Versterken van het reken- en wiskundeonderwijs op school is teamwork. Om te komen tot gezamenlijk gedragen beleid, met gedeelde prioriteiten, is het nodig om met het hele team uitgebreid in gesprek te gaan over het eigen reken- en wiskundeonderwijs. Het prioriteitenspel (Van Zanten, 2016) biedt daarvoor een werkvorm...
_w400_h260_bgtop.jpg)
Ontwikkelingen aan de hand van vakdidactiek
Van de voorzitter
Jenneken van der Mark
Een nieuw jaar! Namens het bestuur van de NVORWO wensen we eenieder een gezond, gelukkig en schitterend rekenwiskundig jaar toe.

Keuzes bij de rekenles
Een samenspel tussen leerkracht, leerling en leerstof
Nina Boswinkel en Lisanne Martens
In het onderwijs maakt de leerkracht voortdurend bewuste of onbewuste keuzes. Keuzes in het aanbod: wat doe ik wel, wat niet, wat past bij de groep, wat niet? Aan de hand van gesprekjes met leerlingen en observaties van een les uit het begin van de leerlijn breuken laten we zien welke keuzes de leerkrachten maken en...

Focus op vakinhoud
Lesson Study op de pabo
Erica de Goeij en Henk Logtenberg
Op de Marnix Academie is een droom werkelijkheid geworden. Al geruime tijd hadden docenten de wens om Lesson Study in te zetten als effectief leermiddel in de opleiding tot leraar basisonderwijs. De auteurs beschrijven hoe zij Lesson Study hebben ingezet in een minor zorg voor onderwijs op maat.

Nieuwe rekendidactiek voor breuken
Volgens het boekje
Marc van Zanten
“Dat het niet goed zit met het vak rekenen, is één van die overtuigingen, die op een gegeven moment zó algemeen blijken te zijn, dat een bewijs overbodig wordt geacht.” Herken je dit?

Pizza of geen pizza?
Helpt het geven van een context bij het rekenen met breuken?
Terry Mostert en Marian Hickendorff
Matthijs werkt hard aan zijn rekenopgaven, maar bij de breukenopgaven loopt hij vast.
Studielast en contacttijd rekenen-wiskunde op de lerarenopleiding basisonderwijs (2009-2023)
Ronald Keijzer
Dit artikel geeft het achtste overzicht van de studielast en de contacttijd rekenen-wiskunde op de lerarenopleiding basisonderwijs. De afgelopen zeven edities (2009-2021) van dit onderzoek lieten zien dat de opleidingen geweldig verschillen als het om studielast en contacttijd gaat. Dit beeld is ongewijzigd voor de ...

Eindtermen rekenen-wiskunde voor het basisonderwijs
Volgens het boekje
Marc van Zanten
In 1988 verscheen van dit tijdschrift – dat toen nog Willem Bartjens heette – een special over eindtermen. Kerndoelen bestonden nog niet, en de overheid wilde meer grip krijgen op het onderwijs. De redenen? Er waren zorgen over de kwaliteit van het onderwijs en over de toenemende verschillen tussen scholen. Eindterm...

Schatten of het klopt
Frans van Galen, Julia Nijboer en Nienke Schrotenboer
Er zijn in het dagelijks leven vaak situaties waarbij geen precieze berekening nodig is, omdat een schatting al volstaat. Julia Nijboer en Nienke Schrotenboer legden hun groepen zo'n probleem voor.
Wie de les zelf wil geven kan het lesplan downloaden.

Aan de slag met de conceptkerndoelen
Rekencoördinator aan het woord
Marieke Los
Als leerkracht en rekencoördinator heb ik deel mogen uitmaken van het team van leerkrachten en docenten, vakexperts en curriculumexperts dat het afgelopen jaar de kerndoelen rekenen-wiskunde heeft geactualiseerd. In september is een set van 16 concreet geformuleerde concept kerndoelen voor zowel het primair als het ...

Wat vraagt de Peil-toets van leerlingen?
Frans van Galen en Koeno Gravemeijer
Toetsen zijn een manier om na te gaan of de doelen van het onderwijs werkelijk behaald worden, maar wat vraagt zo'n toets eigenlijk van de leerlingen? Koeno Gravemeijer en Frans van Galen analyseerden items van het Peil-onderzoek, waarover de Inspectie in 2021 rapporteerde.

Wiskunst
Bewijs uit het gerijmde
Jaap van Lakerveld | Illustratie: Helen van Vliet
Wat analoog was, is nu digitaal
Nieuwe kennis wordt steeds sneller oud
We werken alweer jaren in de Cloud
En gaan daar met de feiten aan de haal.

Nieuwe conceptkerndoelen rekenen en wiskunde
Annette Markusse en Iris Verbruggen
Misschien klinkt het wat verrassend, maar als pabodocent ben ik eigenlijk weinig bezig met kerndoelen. Ik bespreek met mijn studenten allerlei wiskundige activiteiten waarbij we samen nadenken over leerdoelen, mogelijke redeneringen en handelingen van kinderen en hoe dat dan past binnen de leerlijn. Een directe kopp...
_w400_h260_bgtop.jpg)
Kijken naar kinderen loont
Eerst kijken, dan pas handelen in de rekenles
Belinda Terlouw
In dit artikel bespreekt Belinda Terlouw de methodiek Kijken naar Kinderen. Ze laat in een gesprek met een onderwijsbegeleider en een leerkracht zien hoe deze methodiek positieve ontwikkelingen in de school stimuleert. Zowel voor het leren van de leerling als voor het leren van de leerkracht.

Studielast en contacttijd rekenen-wiskunde op de lerarenopleiding basisonderwijs (2009-2023)
Ronald Keijzer
Dit artikel geeft het achtste overzicht van de studielast en de contacttijd rekenen-wiskunde op de lerarenopleiding basisonderwijs. De afgelopen zeven edities (2009-2021) van dit onderzoek lieten zien dat de opleidingen geweldig verschillen als het om studielast en contacttijd gaat. Dit beeld is ongewijzigd voor de ...

Chat/GPT en het verband tussen rekenen en taal
Cijfers & Letters
Gerhard Hartdorff
De laatste tijd is er veel te doen rondom het K.I. programma Chat/GPT. Het kan allerlei soorten teksten opleveren, afbeeldingen genereren, maar ook rekenkundige opgaven produceren.

NT2-leerlingen meenemen in de rekeninstructie
Lobke de Boer en Emma Huizer
Lobke de Boer en Emma Huizer ervaarden in hun stageschool dat een rekenles geven aan een grote NT2-populatie, waarvan Nederlands de tweede, soms de derde (of zoveelste) taal is, voor uitdagingen zorgt. Ze grepen deze uitdagingen aan om voor een opdracht in hun opleiding wetenschappelijke literatuur hierover naar pra...

Oud denken over wiskundeonderwijs
Volgens het boekje
Marc van Zanten
Verbeteren van reken-wiskundeonderwijs is teamwork. Dat geldt voor schoolteams, maar ook in breder verband.

Op het puntje van je stoel
Uit de rugzak van meester Bartjens
Jeffrey van Welsen
Jeffrey van Welsen (Hogeschool KPZ en Panama) gebruikt het boekje ‘De kracht van rijke rekenvragen in een notendop’ (Noteboom et al., 2022) in zijn onderwijs aan pabo-studenten en in de begeleiding van schoolteams. Hij deelt zijn mening over deze publicatie.

Een goede rekencoördinator is op de toekomst voorbereid
Samen doelgericht het rekenonderwijs verbeteren? De rekencoördinator maakt het verschil.
Belinda Terlouw, Martine van Schaik, Carla Rietberg en Ronald Keijzer
Dit artikel biedt zicht op de post hbo-opleiding tot rekencoördinator. We beschrijven welke competenties je als rekencoördinator ontwikkelt en lichten een tipje van de sluier op ten aanzien van de onderwerpen die de revue passeren. Ook wordt ingegaan op de actualiseringsslag van de opleiding en wat de aanleiding daa...

Samen doelgericht het rekenonderwijs verbeteren
Iris Verbruggen en Annette Markusse
Het is lente! De natuur komt weer in beweging na de winter.
In het onderwijs zien we ook dingen tot bloei komen.

Inoefenen van de rekendoelen
Rekencoördinator aan het woord
Remco Hoeymans
Zowel als rekencoördinator op mijn eigen school als op de scholen waar ik als reken- en/of beweegspecialist kom, zie ik dat het inoefenen van de rekendoelen veelal op papier of digitaal gebeurt. Variatie in het aanbod is gering en met name op de digitale middelen vertrouwt men vaak blind.

Een doorgaande lijn automatiseren voor je school werkt!
Marijke Theunissen
Hoe kom je tot een goed uitgewerkt automatiseringsaanbod voor rekenen voor groep 1 tot en met 8? Op welke manier zorg je ervoor dat in alle groepen op de juiste manier geoefend wordt? In dit artikel wordt de mogelijkheid van een doorgaande lijn automatiseren beschreven aan de hand van Rekensprint.

Oefening baart kunst
Cijfers & Letters
Gerhard Hartdorff
Als je in een spreekwoordenboek de uitdrukking ‘Oefening baart kunst’ opzoekt, vind je de volgende omschrijvingen: ‘Door oefening verkrijgt men vaardigheid’. ‘Door veel te oefenen wordt men vanzelf ergens goed in’. ‘Door veel te oefenen verbeteren de prestaties’. ‘Door iets vaak te oefenen of te doen, raakt men er b...

Artikelen Volgens Bartjens - Ontwikkeling en Onderzoek
Januari 2023
Ronald Keijzer
Bij ieder nummer van het tijdschrift Volgens Bartjens verschijnen twee artikelen in Volgens Bartjens – Ontwikkeling en Onderzoek. Deze verdiepende artikelen zijn op de site van Volgens Bartjens beschikbaar. Bij dit nummer is het eerste artikel van Ronald Keijzer, Martine van Schaik en Annerieke Boland. Zij schrijven...

Spelend oefenen in Nigeria
Uit de rugzak van meester Bartjens
Kenechukwu Ogbuagu
Kenechukwu Ogbuagu: ‘In 2013 werkte ik als vrijwilliger voor VSO. Ik hielp met het creëren van een veilige omgeving voor kinderen in en om de school en speelde spelletjes met ze om het leren leuker te maken. Ik realiseerde me dat kinderen spelenderwijs zoveel meer leren. Zo ontwikkelde ik het bordspel Luku Luku. Het...

Rekenen in het 'echt'
Rekencoördinator aan het woord
Michelle Cornfield
Ons rekenonderwijs is op dit moment redelijk traditioneel. We gebruiken een moderne methode: Wereld in getallen 5 en gebruiken IGDI als instructiemodel. We werken aan het verschuiven van de nadruk op het aanleren van procedures, naar aandacht voor het ontwikkelen van begrip.