Welkom
Volgens Bartjens is hét vaktijdschrift voor de praktijk van het reken-wiskunde-onderwijs. De inhoud van de artikelen is een toegankelijke mix van theorie, didactiek en praktijk, bedoeld voor leerkrachten, rekencoördinatoren, pabo-studenten, opleidingsdocenten, onderzoekers, adviseurs, ontwikkelaars en andere professionals die geïnteresseerd zijn in het reken-wiskundeonderwijs.
Draad van Ariadne
Bekijk ze allemaal
Word abonnee
Bekijk hier de mogelijkhedenDe redactie
Neem contact op met de redactie van Volgens Bartjens
Samen bouwen aan de kledingwinkel
Joost Verbeet, Jacobijn Harmens, Rebecca Sopacuwa en Bronja Versteeg
Op het VSO van De Zonnehoek bestaat de kern van het rekenaanbod uit betekenisvolle, praktische activiteiten die aansluiten bij de leerling.

Teken de Tijd
GRD-lesidee
Vincent Jonker
Door echte problemen op te lossen, kunnen leerlingen wiskundige concepten beter begrijpen, strategieën ontwikkelen en kritisch nadenken. Tijdens de Grote Rekendag van 2008, met het thema Het is Tijd, kregen zij de kans om deze vaardigheden spelenderwijs te oefenen in herkenbare en uitdagende situaties.
...

Kijken naar kleutertekeningen door een wiskundebril
Madhuvanti Anantharajan en Annette Markusse
Kleutertekeningen worden vaak geassocieerd met creatieve expressie, maar in dit artikel laten we zien dat ze ook een fascinerend inkijkje kunnen bieden in verschillende aspecten van het wiskundige denken van jonge kinderen.

Bingo
Groetjes uit groep 3
Lia van Diem | Illustratie: Helen van Vliet
Het digibord doet het niet meer. Net op het moment dat ik de rekenles wil starten. Gelukkig staat op het bord een viervak. Daar beginnen we in groep 3 altijd onze rekenlessen mee. In elk vak staat normaal gesproken een rekensom die de kinderen al behandeld hebben. Het is een mooie en leuke herhaling die elk kind op ...

Rekensport
Groetjes uit groep 3
Lia van Diem | Illustratie: Helen van Vliet
Aan het begin van de les laat ik de kinderen een cijfertekening zien waarbij de punten op volgorde met elkaar verbonden moeten worden. “Zoek het laagste en hoogste getal maar eens op.” vraag ik.

Post-hbo di kordinadó di mathematika Boneiru
Professionalisering voor en door rekencoördinatoren op Bonaire met inzet van Lesson Study
Henk Logtenberg, Carla Rietberg en Danuta Emerenciana
Henk Logtenberg is als onderwijsadviseur betrokken bij het vormgeven van het reken-wiskundeonderwijs op de drie BES-eilanden in Caribisch Nederland. In dit artikel geeft hij een kijkje in de keuken.

Oogbewegingsonderzoek naar diagrammen. Pleidooi voor gebruik van stippendiagrammen op de basisschool
Lonneke Boels
Dit artikel bepleit de introductie van stippendiagrammen en varianten daarvan, zoals histodots en hoeddiagrammen, in het basisonderwijs om de overgang van casus-staafdiagrammen naar histogrammen en boxplots te ondersteunen en om hardnekkige misvattingen te verminderen. Het nieuwe kerndoel data voor rekenen-wiskunde ...
_w400_h260_bgtop.jpg)
Wiskundig probleemoplossen en modelleren in de conceptkerndoelen
Marc van Zanten
Onlangs zijn de conceptkerndoelen voor rekenen en wiskunde[i] definitief opgeleverd. Naar verwachting zullen deze doelen in 2026 of 2027 wettelijk worden vastgesteld. Twee van de doelen gaan over wiskundig probleemoplossen en wiskundig modelleren. Wat houden deze doelen precies in en waarom zijn ze belangrijk?
...

Activi-tijdbalken
Volgens het boekje
Marc van Zanten
‘Wat is tijd eigenlijk? Tijd lijkt ongrijpbaar. Denk maar aan de juffrouw van de tijdmelding. Op de seconde nauwkeurig krijgen we te horen hoe laat het is – Bij de volgende toon is het precies … – maar op het moment dat we het horen, is dat tijdstip alweer voorbij.’

Klokkijken
Frans van Galen
Klokken met wijzers lijken in onbruik te raken. Wat is het nut van leren klokkijken?

Mijn Vakdidactiek – Jouw vakdidactiek
Belinda Terlouw
Dit jaar verscheen Mijn Vakdidactiek rekenen(-wiskunde), geschreven door Geeke Bruin-Muurling, bij uitgeverij Van Gorcum. Het is een helder en inspirerend boek dat je aan het denken zet. Naast een rijke bron aan inzichten en ideeën die zij op authentieke wijze over het voetlicht brengt, werpt ze een frisse, nieuwe b...

De impact van de rekencoördinator
Annette Markusse en Iris Verbruggen
In deze editie van Volgens Bartjens zetten we graag de rekencoördinator in het zonnetje. Iedereen weet dat hun werk van onschatbare waarde is, maar in de praktijk krijgen ze niet altijd de support en middelen die ze écht nodig hebben. Hoog tijd om daar verandering in te brengen!

Een handboek voor rekencoördinatoren
Volgens het boekje
Marc van Zanten
Niet alleen in Nederland kennen we rekencoördinatoren. In het Verenigd Koninkrijk bestaan ze ook. En al lang ook, getuige het ‘handbook for primary mathematics co-ordinators’ uit 1989.

Recensie: Beeld & Box Gecijferdheid – Rekenen in beeld
Petra Schalkwijk-Flapper en Annette Markusse
De Beeld & Box Gecijferdheid is een effectief hulpmiddel om leerlingen te helpen de betekenis van rekenen-wiskunde in het dagelijks leven te ontdekken. De box bevat honderd beeldkaarten met foto’s van herkenbare situaties, zoals grote hoeveelheden, patronen en meetkundige vormen. Deze visuele prikkels nodigen leerli...

De rekencoördinator en de conceptkerndoelen rekenen en wiskunde
Belinda Terlouw
Rekencoördinatoren vervullen een belangrijke rol bij curriculumverandering. Belinda Terlouw beschrijft in dit artikel hoe een groep rekencoördinatoren in vier bijeenkomsten aan de slag is gegaan met de eerste versie conceptkerndoelen rekenen en wiskunde.

Spiegelen met twee spiegels
Redeneringen visueel weergeven
Vincent Jonker en Arwen Sonnemans
Het vastleggen van het denken en redeneren is een essentieel aspect van het leren van rekenen-wiskunde. Redeneringen die je in je hoofd maakt, kan je op verschillende manieren zichtbaar maken, bijvoorbeeld door het tekenen van plaatjes.

Tientallen tientallen
Groetjes van groep 3
Lia van Diem | Illustratie: Helen van Vliet
‘Vandaag gaan we tientallen oefenen’, vertel ik tegen de groep.

Uitdagende rekenverrijking in een doorgaande lijn
Wilna van den Brink en Marije den Otter
Voor veel leerkrachten blijkt het lastig te zijn om hun sterke rekenaars voldoende uitdaging te bieden. In dit artikel gaan de auteurs in op knelpunten bij het organiseren van passende rekenverrijking in de klas. Ze beschrijven hoe een rekenlijn in verrijkingsonderwerpen een oplossing kan bieden en geven praktische ...

Denken over zakgeld en broodbeleg
Kritisch denken over data in het basisonderwijs
Marc van Zanten
In de nieuwe conceptkerndoelen voor rekenen en wiskunde ligt duidelijk nadruk op kritisch denken (Van Zanten, 2023). Maar hoe kun je daar in je klas aan werken? Het project Reken-wiskundige factchecking biedt hiervoor vrij beschikbare lesactiviteiten voor groep 3 tot en met groep 8. In dit artikel zoomen we in op de...

Taal is leuker als je denkt
Cijfers & Letters
Gerhard Hartdorff
Wat een ontzettend originele bewerking van het gedicht ‘Denkend aan Holland’ van de vitalistische dichter H. Marsman door Marjolein Kool. Het plezier en de nieuwsgierigheid om met rekenen en wiskunde op onderzoek te gaan spat ervan af.

Tekeningen ter verduidelijking
Volgens het boekje
Marc van Zanten
In de eerste helft van de vorige eeuw waren W. Hoogenboom, leraar schoonschrijven, en A. Moerman, schoolhoofd, uiterst succesvol met hun schrijfmethode ‘De loopende hand’, later ‘De nieuwe loopende hand’.

Kijk naar jezelf! Universitaire pabostudenten ontwerpen en onderzoeken een geïntegreerd aanbod taal en rekenen-wiskunde
Michiel Veldhuis en Inouk Boerma
Taal en rekenen-wiskunde zijn twee kernvakken die zich bij uitstek lenen voor een geïntegreerd aanbod in de basisschoolklas. Bij de universitaire lerarenopleiding basisonderwijs aan de Hogeschool IPABO en de Vrije Universiteit ronden studenten hun opleiding af met een bachelorthese bij de universiteit. Als toevoegin...

Regie op het eigen leerproces
Rekencoördinator aan het woord
Miranda Slomp-Horstman
Leraar: Wat zou je qua rekenen nou echt met mij willen delen? Waar ben jij heel erg trots op?
Leerling: Ik ben heel erg trots op dat ik heb geleerd om de korting die ik krijg uit te rekenen.
Leraar: Oké, vertel eens wat je aanpak is geweest. Wat heb je precies gedaan en hoe heb jij je doel bereikt?

Over verbanden en verbinden
Bewijs uit het gerijmde
Jaap van Lakerveld | Illustratie: Helen van Vliet
Hoe meer verband bij het verbinden
Des te ingewikkelder de gewonde raakt
Als je ten slotte het verbinden staakt
Is het slachtoffer haast niet meer terug te vinden

Verbinden en verbanden
Annette Markusse en Iris Verbruggen
Het mooie en fijne van het leren van rekenen en wiskunde is dat het nooit om losstaande kennis, vaardigheden en inzichten gaat. Er zijn altijd verbanden te leggen met wat je al weet. Rekenen-wiskunde bestaat uit een groot netwerk van verbindingen. En juist dat netwerk kan je helpen om de ‘taal’ van rekenen en wiskun...

Kriskras door de wiskunde
Zorgen voor verbinding
Annette Markusse
Inzicht en wendbaarheid zijn cruciale aspecten van het leren van rekenen-wiskunde. Hiervoor is het nodig dat leerlingen een uitgebreid cognitief netwerk ontwikkelen. Annette Markusse legt in dit artikel uit waarom.

Prioriteitenspel rekenen en wiskunde
Een update en een variant gericht op (potentieel) sterke rekenaars
Marc van Zanten en Suzanne Sjoers
Versterken van het reken- en wiskundeonderwijs op school is teamwork. Om te komen tot gezamenlijk gedragen beleid, met gedeelde prioriteiten, is het nodig om met het hele team uitgebreid in gesprek te gaan over het eigen reken- en wiskundeonderwijs. Het prioriteitenspel (Van Zanten, 2016) biedt daarvoor een werkvorm...
_w400_h260_bgtop.jpg)
Ontwikkelingen aan de hand van vakdidactiek
Van de voorzitter
Jenneken van der Mark
Een nieuw jaar! Namens het bestuur van de NVORWO wensen we eenieder een gezond, gelukkig en schitterend rekenwiskundig jaar toe.

Keuzes bij de rekenles
Een samenspel tussen leerkracht, leerling en leerstof
Nina Boswinkel en Lisanne Martens
In het onderwijs maakt de leerkracht voortdurend bewuste of onbewuste keuzes. Keuzes in het aanbod: wat doe ik wel, wat niet, wat past bij de groep, wat niet? Aan de hand van gesprekjes met leerlingen en observaties van een les uit het begin van de leerlijn breuken laten we zien welke keuzes de leerkrachten maken en...

Focus op vakinhoud
Lesson Study op de pabo
Erica de Goeij en Henk Logtenberg
Op de Marnix Academie is een droom werkelijkheid geworden. Al geruime tijd hadden docenten de wens om Lesson Study in te zetten als effectief leermiddel in de opleiding tot leraar basisonderwijs. De auteurs beschrijven hoe zij Lesson Study hebben ingezet in een minor zorg voor onderwijs op maat.

Nieuwe rekendidactiek voor breuken
Volgens het boekje
Marc van Zanten
“Dat het niet goed zit met het vak rekenen, is één van die overtuigingen, die op een gegeven moment zó algemeen blijken te zijn, dat een bewijs overbodig wordt geacht.” Herken je dit?

Pizza of geen pizza?
Helpt het geven van een context bij het rekenen met breuken?
Terry Mostert en Marian Hickendorff
Matthijs werkt hard aan zijn rekenopgaven, maar bij de breukenopgaven loopt hij vast.
Studielast en contacttijd rekenen-wiskunde op de lerarenopleiding basisonderwijs (2009-2023)
Ronald Keijzer
Dit artikel geeft het achtste overzicht van de studielast en de contacttijd rekenen-wiskunde op de lerarenopleiding basisonderwijs. De afgelopen zeven edities (2009-2021) van dit onderzoek lieten zien dat de opleidingen geweldig verschillen als het om studielast en contacttijd gaat. Dit beeld is ongewijzigd voor de ...

Eindtermen rekenen-wiskunde voor het basisonderwijs
Volgens het boekje
Marc van Zanten
In 1988 verscheen van dit tijdschrift – dat toen nog Willem Bartjens heette – een special over eindtermen. Kerndoelen bestonden nog niet, en de overheid wilde meer grip krijgen op het onderwijs. De redenen? Er waren zorgen over de kwaliteit van het onderwijs en over de toenemende verschillen tussen scholen. Eindterm...

Schatten of het klopt
Frans van Galen, Julia Nijboer en Nienke Schrotenboer
Er zijn in het dagelijks leven vaak situaties waarbij geen precieze berekening nodig is, omdat een schatting al volstaat. Julia Nijboer en Nienke Schrotenboer legden hun groepen zo'n probleem voor.
Wie de les zelf wil geven kan het lesplan downloaden.

Aan de slag met de conceptkerndoelen
Rekencoördinator aan het woord
Marieke Los
Als leerkracht en rekencoördinator heb ik deel mogen uitmaken van het team van leerkrachten en docenten, vakexperts en curriculumexperts dat het afgelopen jaar de kerndoelen rekenen-wiskunde heeft geactualiseerd. In september is een set van 16 concreet geformuleerde concept kerndoelen voor zowel het primair als het ...