Welkom
Volgens Bartjens is hét vaktijdschrift voor de praktijk van het reken-wiskunde-onderwijs. De inhoud van de artikelen is een toegankelijke mix van theorie, didactiek en praktijk, bedoeld voor leerkrachten, rekencoördinatoren, pabo-studenten, opleidingsdocenten, onderzoekers, adviseurs, ontwikkelaars en andere professionals die geïnteresseerd zijn in het reken-wiskundeonderwijs.
Draad van Ariadne
Bekijk ze allemaal
Word abonnee
Bekijk hier de mogelijkhedenDe redactie
Neem contact op met de redactie van Volgens Bartjens
Ruimte voor nadenken
Ronald Keijzer, Geeke Bruin-Muurling, Nelleke den Braber
Rekenen mét het hoofd betekent onder andere dat je oog hebt voor de context waarbinnen je rekent. De auteurs maken in dit artikel duidelijk dat contexten helpen om onderliggende wiskundige concepten beter te begrijpen. Maar dan moet je in de reken-wiskundeles je leerlingen wel de ruimte geven om zelf na te denken.
...
Rekenen op streefniveau 1S
Annette Markusse
Om het streefniveau 1S te kunnen behalen moeten leerlingen flexibel zijn in hun rekenaanpak. Maar wat betekent dat? En wat vraagt dit van de leerkrachten op de basisschool? Het zijn vragen waar we je graag over aan het denken willen zetten.

Directe instructie in ‘Getal & Ruimte Junior’
Met de leergang van procenten als voorbeeld
Adri Treffers
In dit artikel worden de leergang procenten in de nieuwste versie van de methode de ‘Wereld in Getallen’ en die in de methode ‘Getal & Ruimte Junior’ vergeleken.

De referentiematentoolkit
Marike Verschoor, Marc van Zanten en Stanja Oldengarm
Om rekenwiskundige informatie die je in het dagelijks leven tegenkomt naar waarde te kunnen schatten, is het handig om een set referentiegegevens paraat te hebben. In een online werkgroep op de Panama-conferentie 2021 gingen deelnemers, en van sommigen ook hun kinderen, op zoek naar hun eigen persoonlijke referentie...

Cultureel erfgoed door een meetkundige bril
Ronald Keijzer, Alette Lanting, Anja Kuiken
Waarom zou je iedere dag rekenen uit een boekje als er buiten zoveel moois te beleven valt? Wiskunde is immers overal. Bijvoorbeeld in een kerk of een ander groot en oud gebouw. In dit artikel laten de auteurs zien dat een bezoekje aan zo’n gebouw de moeite waard is. De meetkunde ligt er voor het oprapen.
...
_w400_h260_bgtop.jpg)
TIMSS-2019 beschouwd door twee bestuursleden van NVORWO
Michiel Veldhuis en Jenneken van der Mark
Wat een hoopgevende en positieve titel staat er boven het artikel van Martina Meelissen en Lin Weijn in dit nummer van Volgens Bartjens! Uit het TIMSS-rapport van 2019, waarover zij een boekje opendoen in hun artikel, blijkt dat de rekenvaardigheid van groep-6-leerlingen in Nederland weer is toegenomen en terug is o...
_w400_h260_bgtop.jpg)
Rekenbegaafde leerlingen naar een hoger niveau brengen
Verrijkingsprojecten voor rekenbegaafde leerlingen
Greetje van Dijk en Anneke van Gool
Bij bestudering van het TIMSS-rapport1 blijkt dat leerlingen in Nederland het ‘aan de onderkant’ onverminderd uitstekend doen. Bijna alle leerlingen halen het basisniveau en daarmee kunnen we ons internationaal goed meten met de best presterende landen. Aan de bovenkant valt echter nog wel wat winst te behalen. Het ...

Rekenen met rekenkisten
Betekenisvol rekenonderwijs in heterogene groepen
Jessica Nelissen en Dianne Roerdink
Het ABC ontwierp rekenkisten voor zogenaamde nieuwkomers op basis van de modellen uit het protocol ERWD. Maar ook voor het reguliere onderwijs kunnen de rekenkisten een waardevolle aanvulling zijn door de inzet van concreet materiaal, rekenspellen en diverse coöperatieve werkvormen. In een klas met grote verschillen...

Spel in de rekenles
Cathe Notten
Met een special over spel in de rekenles vieren we dat spel in de meeste scholen niet meer weg te denken is uit het repertoire van veel leerkrachten. Een spel dat goed wordt ingezet laat kinderen doelen bereiken die ze anders misschien minder makkelijk en met minder plezier zullen bereiken.
Een drijvende...

Misvattingen, de sleutel naar nuttige feedback
Een computeralgoritme voor automatische feedback bij digitale rekentoetsen
Anna van der Heijden en Stefan Jansen
Formatief toetsen wordt steeds populairder in het onderwijsveld. Bij deze vorm van toetsen krijgen de leerlingen tussentijds effectieve feedback. Deze feedback stuurt hen in het leerproces en kan de motivatie om zich te ontwikkelen versterken. Maar vaker formatief toetsen betekent ook een hogere werkdruk voor leerkr...
_w400_h260_bg.jpg)
Mag ik me even voorstellen .... NVORWO-voorzitter Francis Meester
Francis Meester
Toen ik 63 werd kon ik ervoor kiezen om met pensioen te gaan. Ik was toen 42 jaar actief in het onderwijs, waarvan de helft in het wiskunde / didactiek / rekenopleiding-onderwijs en de andere helft in het onderwijs-management.
_w400_h260_bg.png)
Kijken naar kinderen in de rekenles - Papieren tijgers
Belinda Terlouw
Nieuwsbrief Kijken naar Kinderen - nummer 10 - mei 2013
_w400_h260_bg.png)
Kijken naar kinderen - Professionalisering
Belinda Terlouw
Nieuwsbrief Kijken naar kinderen - nummer 5 - december 2011
_w400_h260_bg.png)
Kijken naar kinderen in de rekenles - Duurzaam leren
Belinda Terlouw
Nieuwsbrief Kijken naar kinderen in de rekenles - nummer 9 - maart 2013

Spel in de rekenles - Magico
Anneke Noteboom
Spel om getallen, bewerkingen en logisch redeneren te oefenen in groep 2 t/m 5.
_w400_h260_bg.jpg)
Tiende editie Bartjens Rekendictee
Corinne Harten
Op 21 november 2014 vond de 10e editie van het Bartjens Rekendictee plaats in Zwolle. 150 rekenaars streden om de titel “Het beste rekenwonder van Nederland.” Wie was Bartjens waar het dictee naar is vernoemd en wie won uiteindelijk deze wedstrijd?

Sterke rekenaars in de klas
Hoe bepaal je een passend aanbod?
Wies Duits
Slechts 4% van de leerlingen in Nederland haalt bij internationale rekentoetsen het predicaat 'excellent' terwijl dat wereldwijd 20% is. Als we als land weer willen stijgen op de internationale lijst zullen we nu ook echt werk moeten maken van het onderwijs aan de sterkste rekenaars. De auteur laat zien hoe dit op b...

Spel in de rekenles - Kwatro
Anneke Noteboom
In een klein doosje zit dit spel dat een combinatie lijkt van Set en Qwirkle. Het spel voor groep 4 en hoger vraagt logisch denken en redeneren van kinderen en in beperktere mate ook meetkundig redeneren. Daarnaast wordt bij de puntentelling ook geoefend.

Spel in de rekenles - Tricoda
Anneke Noteboom
Tricoda is een mooi uitgevoerd spel voor kinderen vanaf groep 4 dat draait om logisch denken en redeneren. Het vraagt weinig van de leraar, want het spel is in enkele minuten uitgelegd. De kinderen die het speelden, vonden het leuk en spannend.
_w400_h260_bg.png)
21 november 2014: 10e Bartjens Rekendictee
Corinne Harten
Op 21 november vindt de jubileum-editie van het Bartjens Rekendictee plaats. Doe nu mee met de voorrondes! Er zijn speciale prijzen voor leerkrachten in het basisonderwijs. Basisschoolleerlingen die een mooie som insturen maken ook kans op een prijs!

Erkenning en draagvlak - De positie van de rekencoördinator in de school
Nienke Okkema
Op veel scholen is inmiddels een aparte rekencoördinator aanwezig, maar rekencoördinatoren worden lang niet altijd voldoende gefaciliteerd en gestimuleerd. Een rekencoördinator heeft erkenning en draagvlak nodig, is het pleidooi van Nienke Okkema die aan de Rijksuniversiteit Groningen op verzoek van Bureau Meestersc...

Leren van en met elkaar - Beter rekenonderwijs door professionele leergemeenschappen
R. Keijzer, F. Munk, J. Smit en A. Bakker
Overal in het land starten lerende netwerken die zich gezamenlijk buigen over een grote verscheidenheid aan onderwerpen. Zo heeft het schoolbestuur Sarkon rekencoördinatoren bovenschools in een Professionele Leergemeenschap (PLG) samengebracht.
_w400_h260_bg.png)
Afhalen of aanvullen; Flexibel aftrekken door zwakke rekenaars.
Marjolijn Peltenburg en Marja van den Heuvel
Wie denkt dat zwakke rekenaars niet in staat zijn om flexibel te rekenen heeft het mis. Onderzoek door Marjolijn Peltenburg en Marja v.d. Heuvel-Panhuizen naar het aftrekken tot 100 laat zien dat zwakke rekenaars dit wel degelijk in hun mars hebben.

Spel in de rekenles - Bokken schieten
Anneke Noteboom
Een kaartspel voor kinderen van eind groep 3 en groep 4 om te leren omgaan en te redeneren over de getallenrij tot en met 50.
Training 'Diagnosticerend onderwijzen met het protocol ERWD '
De NVORWO wil stimuleren dat op een eenduidige manier wordt omgegaan met de aanpak rond .....
_w400_h260_bgtop.jpg)
Rekenen is overal hetzelfde. Toch?
Rekenen wereldwijd: verrassend vertrouwd én verrassend anders
Jenneken van der Mark en Michiel Veldhuis
In Nederland werken kinderen met ‘honderdtallen - tientallen – eenheden’. In India gebruiken ze slimme hoofdrekentrucs. In China zie je berekeningen netjes in hokjes. De een schrijft van links naar rechts, de ander van rechts naar links, en in sommige culturen gewoon van boven naar beneden. Een leerling met een Arab...

Mensen zijn makende wezens
Interview met Wolf Brinkman over kunst, cultuur, rekenen en taal
Annette Markusse en Frans van Galen
Wolf Brinkman laat kinderen rekenen met culturele objecten, nadenken over goed en fout, en zelf betekenis geven aan wat ze zien. Of het nu gaat om een batikdoek, een krachtbeeld of een zelfgebouwde boot: in zijn lessen is cultuur altijd verbonden met taal, rekenen, reflectie én plezier.

Wiskunde in verschillende culturen
Annette Markusse en Iris Verbruggen
Wiskunde wordt vaak gezien als universeel: overal ter wereld gelden dezelfde regels, formules en uitkomsten. Maar wie beter kijkt, ontdekt dat de manier waarop we leren rekenen en hoe we er betekenis aan geven, sterk cultureel bepaald is.

Ontwerp een tegel
Greetje van Dijk, Vincent Jonker en Vera Vink
In deze activiteit ontwerpen de leerlingen een tegel. Tegels komen overal ter wereld voor en zijn in veel culturen rijk versierd. Bekend zijn bijvoorbeeld Portugese tegels, het tegelwerk in paleizen in Spanje of Marokko, en historische Delftsblauwe tegels.
_w400_h260_bgtop.jpeg)
Maak het patroon af
GRD-lesidee
Vincent Jonker
Waar gaat het om?
In deze activiteit staat het thema patronen centraal. Een patroon bestaat vaak uit herhalende vormen of kleuren, en kenmerkt zich door regelmaat. Patronen zijn niet alleen visueel aantrekkelijk, maar bieden ook volop gespreksstof en leerzame inzichten.
Start de les met een klassikaal gesprek: W...

Leren van een les
Frans van Galen en Tamara Leszijnski
Leerlingen gaan pas echt nadenken over de assen van een grafiek als ze zelf een grafiek moeten tekenen.
Wil je zelf deze les geven? Download hier het lesplan. Onderaan dit artikel staan video-opnamen van de les.

Zelfregulerend leren in de reken- en wiskundeles: een positief effect op prestaties en motivatie
Volgens... de onderwijsadviseur
Julia Vrolijk
In dit artikel beschrijft Julia Vrolijk hoe je leerlingen kunt aanleren zelfregulerend te leren in de reken- en wiskundeles.

Geef het kind de ruimte
Volgens het boekje
Marc van Zanten
Leerlingen kunnen reflecteren op een doorlopen oplossingsproces, leraren op een gegeven reken-wiskundeles, en onderzoekers Jo Nelissen en Bert van Oers pakten het een kwart eeuw geleden groots aan: zij reflecteerden op de gehele onderwijspraktijk rekenen-wiskunde.

Kenmerken van de sterk rekenende student in de lerarenopleiding basisonderwijs.
Ronald Keijzer
Dit artikel onderzoekt de kenmerken en motivaties van sterk rekenende studenten in de lerarenopleiding basisonderwijs. Terwijl veel aandacht gaat naar onvoldoende gecijferde studenten, is er weinig focus op sterke rekenaars, die juist van grote waarde kunnen zijn in het onderwijs.

De tijd zal het leren…
Van de voorzitter
Jenneken van der Mark
Net als bij veel wiskundige begrippen en concepten, is tijd er een die, wanneer je je ervan bewust wordt, overal om je heen aanwezig is.

Tijd
Cijfers & Letters
Gerard Hartdorff
Tijd – het is vreemd, het is vreemd mooi ook
nooit te zullen weten wat het is
en toch, hoeveel van wat er in ons leeft is ouder
dan wij, hoeveel daarvan zal ons overleven
(Rutger Kopland)