Welkom
Volgens Bartjens is hét vaktijdschrift voor de praktijk van het reken-wiskunde-onderwijs. De inhoud van de artikelen is een toegankelijke mix van theorie, didactiek en praktijk, bedoeld voor leerkrachten, rekencoördinatoren, pabo-studenten, opleidingsdocenten, onderzoekers, adviseurs, ontwikkelaars en andere professionals die geïnteresseerd zijn in het reken-wiskundeonderwijs.
Draad van Ariadne
Bekijk ze allemaal
Word abonnee
Bekijk hier de mogelijkhedenDe redactie
Neem contact op met de redactie van Volgens Bartjens
Het probleem van de rijke sultan
Volgens het boekje
Marc van Zanten
Het probleem van de rijke sultan – of eigenlijk: van diense schatbewaarder – stond in Rekenen & wiskunde, een methode die vanaf 1983 werd uitgebracht door uitgeverij Bekadidact. De methode kwam voort uit het project Onderwijs en Sociaal Milieu, dat liep vanaf 1969 en gericht was op kansarme kinderen in Rotterdamse v...

De kracht van authentieke contexten
Lessen uit het mbo
Geeke Bruin-Muurling
Sinds dit schooljaar gelden er nieuwe rekeneisen in het mbo. Kenmerkend is de nadruk op de functionele kanten van gecijferdheid. Deze ontwikkeling biedt ruimte om te onderzoeken hoe het rekenonderwijs nog beter bij de doelgroep kan aansluiten.

Praten over rekenen-wiskunde
Annette Markusse en Iris Verbruggen
Soms ontstaat er tijdens de rekenen-wiskundeles zo’n moment waarbij er een zekere rust over de groep valt. Herken je dat? Zo’n korte periode waarin iedereen stil en geconcentreerd met zijn eigen rekenwerk bezig is.

Misverstanden over sterke rekenaars rechtzetten
Suzanne Sjoers en Belinda Terlouw
Misverstanden over het uitdagen van sterke rekenaars kunnen leiden tot onderwijsaanpassingen die onderpresteren uitlokken. In dit artikel bespreken Suzanne Sjoers en Belinda Terlouw enkele van de meest gehoorde misverstanden en stellen hier onderbouwde benaderingen tegenover.

Computational thinking: van het klaslokaal naar het curriculum van de lerarenopleiding
Rosanne Hebing, Anna Hotze en Ronald Keijzer
De rol van technologie in de maatschappij groeit en mede daardoor vindt technologie steeds vaker haar weg naar het klaslokaal. Als gevolg hiervan ontstaat in het basisonderwijs aandacht voor robotica, programmeren en 21e-eeuwse vaardigheden als probleemoplossend vermogen, analytisch denken en digitale geletterdheid....

Ruzie in het kabouterdorp
Volgens het boekje
Marc van Zanten
Danny (4 jaar) heeft van acht blokken een toren gebouwd. De leerkracht komt even bij hem kijken. ‘Mooi wordt ‘ie, hè? En hoog…’ Danny wijst met z’n hand de hoogte aan en begint spontaan te tellen. Daarbij houdt het opzeggen van de telwoorden echter geen gelijke tred met het aanwijzen van de blokken.
‘Zes blokken’, i...

‘Hallo allemaal!’: rekenen met de gitaar…
Cijfers&Letters
Gerhard Hartdorff
Niets leuker dan zingen met kleuters. Daar word je heel blij van. Nadat ik sinds een paar jaar mijn onderwijslier als vakdidacticus Nederlands aan de wilgen heb gehangen, heb ik mijn muzikale hobby ingezet om met kleuters te gaan zingen.

Kort en klein
Groetjes van groep 6
Lia van Diem | Illustratie: Marjolijn Brouwer
De rekenles vandaag gaat over maten. Lengtematen om precies te zijn.

Rekenen-wiskunde met jonge kinderen
Iris Verbruggen en Annette Markusse
‘Van die letters waar je mee kunt tellen’, hoorde ik mijn zoon van 5 jaar onlangs tegen zijn oma zeggen. Hij bedoelde natuurlijk de cijfers. Wat mij betreft kenmerkend voor de manier waarop jonge kinderen de wereld om zich heen tot zich nemen.

Reken-wiskundeonderwijs op Nederlandse basisscholen ten tijde van de vanwege covid-19 ingestelde lockdown
Loek Spitz
Tijdens de door covid-19 veroorzaakte lockdown moest het onderwijs op de basisschool plotseling op geheel andere wijze, namelijk online, op afstand, worden gegeven. Dit artikel beschrijft de gevolgen hiervan voor het reken-wiskundeonderwijs aan de hand van een vragenlijstonderzoek onder basisschoolleerkrachten.
He...

Samen ontwerpen van de Grote Rekendag
Nicolien van Haeften en Ronald Keijzer
Dit artikel beschrijft wat het ontwerpproces van de Grote Rekendag 2022 typeert. Ontwerpoverwegingen zijn zichtbaar gemaakt en er is nagegaan hoe deze afhangen van de samenwerking en achtergronden van de verschillende onderwijsprofessionals die samenwerken in het ontwerpen van de Grote Rekendag.
Uit de huidige stud...
Lied Panama 40 jaar
Uit de rugzak van meester Bartjens
Marjolein Kool
De veertigste Panamaconferentie is in aantocht. Op 30 juni en 1 juli 2022 zal dit bijzondere jubileum gevierd worden. De organisatie heeft kosten nog moeite gespaard en onder andere André Rieu met zijn orkest uitgenodigd. Marjolein Kool heeft een passende tekst gemaakt en omdat het belangrijk is dat alle aanwezigen ...

Geen dag hetzelfde
Groetjes van groep 4
Lia van Diem | Illustratie: Marjolijn Brouwer
Net als vorige week neem ik vier kinderen mee uit groep 4. Het zijn redelijk sterke rekenaars en het is de bedoeling dat we verder gaan waar we vorige keer gestopt zijn. Dat is met wat grotere getallen rekenen.

Kijken naar Kinderen
Beelden brengen rekencoördinatoren op verhaal
Belinda Terlouw
In het schooljaar 2021-2022 is de NVORWO in samenwerking met diverse partners gestart met het organiseren van masterclasses. Op 6 oktober jl. stond Belinda Terlouw op het programma met een masterclass over Kijken naar Kinderen. Hierin liet ze aan rekencoördinatoren zien hoe je deze methodiek als middel kunt inzetten...

Rekenen op alle niveaus
Iris Verbruggen en Annette Markusse
‘Veel leerlingen leren niet zo goed rekenen als ze zouden kunnen’, kopt Marleen van der Lubbe naar aanleiding van het verschijnen van het onderzoek Peil.Rekenen-Wiskunde. Als elke leerling op zijn eigen niveau kan leren rekenen: hoe mooi zou dat zijn?
_w400_h260_bgtop.jpg)
De didactische dictator
Volgens het boekje
Marc van Zanten
Niveauverschillen zijn iets om je bij neer te leggen – dat leek wel de onuitgesproken gedachte achter de in 1952 uitgebrachte rekenmethode Naar aanleg en tempo. De auteurs verzetten zich tegen het vroegere idee dat kinderen hun denken het beste zouden ontwikkelen door rekenen. De gevolgen daarvan? ‘Overdadig’ veel r...

Rekenonderwijs op het mbo
Rekencoördinator aan het woord
Martine van der Kolk
Hoe bereid je mbo-studenten goed voor op hun rekenexamen1? Deze vraag staat vaak centraal in discussies over goed rekenonderwijs op het mbo. En eigenlijk is dit jammer, want enerzijds ligt de focus daardoor volledig op het rekenexamen terwijl wij onze studenten niet alleen moeten voorbereiden op hun rekenexamen maar...

Rekenen met het hoofd
Annette Markusse en Iris Verbruggen
Wat leerlingen op de basisschool moeten leren, is meer dan alleen vlot rekenen met getallen. Ze moeten ook leren omgaan met getalsmatige informatie in verschillende situaties, bijvoorbeeld tijdens het doen van boodschappen, het reizen met het openbaar vervoer of het lezen van nieuwsberichten. Onze leerlingen moeten ...

Rekenangst is geen leerlingkenmerk
Interview met Kees Hoogland
Annette Markusse
Op 2 juni 2021 werd Kees Hoogland officieel geïnstalleerd als lector binnen het lectoraat Wiskundig en Analytisch Vermogen van Professionals van Hogeschool Utrecht. Hoog tijd voor een interview met deze kersverse lector.

Reken-wiskundeonderwijs in 3D. Verslag van de 39e Panama-conferentie.
Ronald Keijzer en Iris Verbruggen
De titel van de 39e Panama-conferentie, Reken-wiskundeonderwijs in 3D, verwijst naar diepgang in het overdenken van het reken-wiskundeonderwijs. Dit verslag analyseert hoe deze diepgang in de overdenking naar voren kwam in verschillende bijdragen aan de conferentie. We stellen vast dat de verschillende dimensies in ...

Wekt dit jouw nieuwsgierigheid?
Onderzoek je eigen wiskundige houding
Annette Markusse
Vrouw smokkelt 2 kilo goud in schoenen
Een Russische vrouw is bij een controlepost in Siberië betrapt met bijna twee kilo goud in haar schoenen. Volgens de lokale autoriteiten probeerde ze acht goudstaven met een totale waarde van zo’n 5 miljoen roebel (71.000 euro) over de Chinese grens te smokkelen.De vrouw viel op...

Aftrekopgaven rijgen of aanvullen
Hickendorff, M. (2021)
Er bestaan verschillende strategieën om aftrekopgaven zoals 812-784 op te lossen. In de huidige studie staan de strategieën rijgen (stapsgewijs aftrekken van 784) en aanvullen (optellen vanaf 784) centraal. De onderzoeksvraag is in hoeverre leerlingen hun strategie adaptief kiezen: de ‘beste’ strategie kiezen voor d...

Op weg naar NVORWO onderzoeksagenda
Keijzer, R. & Veldhuis, M. (2020).
Geringe aandacht voor vakdidactisch onderzoek bij rekenen-wiskunde was aanleiding voor de NVORWO om een vakdidactische onderzoeksagenda op te laten stellen. Om de leden van de vereniging te ondersteunen bij keuzes die typerend zijn voor een dergelijke agenda worden in dit artikel aspecten van een dergelijke ...

Aan de slag met meten
Een meethoek in de middenbouw
Uschi van der Velden en Pauline van Vliet
Met ervaringsgerichte meetactiviteiten wordt rekenen met maten leuker en werk je aan een stevige basis voor inzichtelijk rekenen. Doen wordt snappen als je leerlingen de mogelijkheid kunt geven om vanuit de activiteiten hun opgedane ervaringen om te zetten naar bruikbare kennis over meten.In dit artikel geven Uschi ...

Rondje rekencircuit
Meetkunde moet je doen!
Margreeth Mulder en Marije Bakker
Wiskunde is overal om ons heen maar eigenlijk nooit als kale sommen. Veel van de wiskunde om ons heen heeft te maken met meetkundige aspecten. En meetkunde moet je ervaren en moet je vooral zelf doen.

Spelen met tijd
Digitale tijd met digitale middelen
Ronald Keijzer, Petra Farber, Anna Hotze, Annet Voskuil
Op OBS de Stap in Landsmeer onderzoekt een innovatieteam hoe je computational thinking kunt integreren in het onderwijs1. Leerlingen uit de hoogste groepen worden ingeschakeld om onderwijs te ontwerpen voor jongere kinderen. Zo kunnen verschillende jaargroepen tegelijkertijd en met dezelfde activiteit leren. In een ...
_w400_h260_bgtop.jpg)
Reken-wiskundeonderwijs tijdens Corona
COVID-19: de scholen op slot
Jelle Brandsma, Femke Keer en Loek Spitz
Toen in maart 2020 de scholen sloten in verband met de corona-pandemie, werd het onderwijs enorm op de proef gesteld. Maar met de gebruikelijke flexibiliteit van leraren ging iedereen op zoek naar andere manieren om de leerlingen les te kunnen geven. In dit artikel doen de auteurs verslag van een vragenlijstonderzoe...
_w400_h260_bgtop.jpg)
Getalbegrip tot en met 100 in rekenspellen
Beheersen en onderhouden van de kennis van drempel 2
Anneke Noteboom
Een goed getalbegrip is essentieel voor het leren rekenen en voor gecijferdheid. Hoe je aan getalbegrip kunt werken laat Anneke Noteboom zien in dit artikel.
_w400_h260_bgtop.jpg)
Serieus spelen
Hoe de spellenkast van Anneke Noteboom zich vulde
Magda van der Wulp
Sinds het schooljaar 2006-2007 verzorgt Anneke Noteboom in Volgens Bartjens de rubriek Spel in de rekenles. Honderden leraren hebben haar lezingen en workshops over dit onderwerp bijgewoond, waardoor ze hun rekenonderwijs hebben kunnen verrijken.
In dit nummer verschijnt haar 71e en tevens laatste Spel in de reken...
_w400_h260_bgtop.png)
Wat een spel!
Van de voorzitter
Jenneken van der Mark
Column van NVORWO-voorzitter Jenneken van der Mark over spelen en spelletjes doen.

Make it!
Spel in de rekenles (71)
Anneke Noteboom
In de laatste editie van haar rubriek 'Spel in de Rekenles' beschrijft Anneke Noteboom een spel dat ze zelf heeft ontworpen: Make it!
In Make it! gaat het om bewerkingen met kleine getallen en flexibel omgaan met getallen en bewerkingen.

Spel in de rekenles - Hive
Anneke Noteboom
Hive is een spel voor 2 spelers, waarbij je logisch moet denken en redeneren. Het kan gespeeld worden vanaf groep 4.
_w400_h260_bg.png)
Rekenen in thema's - Marian van Veen
Marian van Veen
De methode opzij leggen en werken aan een thema biedt prachtige kansen op rijk rekenonderwijs. Wie rekening houdt met een aantal belangrijke aspecten geeft leerlingen voldoende ruimte en zorgt tevens dat het werken aan een thema niet vrijblijvend is.
_w400_h260_bg.png)
Proeven in de keuken van Fred Goffree - Pabostudenten experimenteren met een opleidingsmethode
Linda Denissen, Amy de Waele, Hans van 't Zelfde
Wie het reken-wiskundeonderwijs vooruit wil helpen kan niet zonder contacten met het veld. Fred Goffree is zich dat bewust en riep bij het schrijven van zijn opleidingsboek de hulp van 5 Pabo-studenten in.
_w400_h260_bg.jpg)
Rekenen op kaartjes (jrg. 38 nr. 3, 2019)
Geeke Bruin-Muurling en Anneke Noteboom
De auteurs beschrijven hoe je als leerkracht of rekencoördinator spellen kunt zoeken die niet alleen specifiek passen bij de doelen van de rekenles maar juist ook hoe je zelf bij bepaalde rekendoelen een eenvoudig spel kunt bedenken of kinderen aanmoedigen om dit te doen.
_w400_h260_bg.png)
Praktische voorbeelden bij "Rekenproblemen open aanbieden" - Jaargang 27, nummer 2
Frans van Galen en Lia Oosterwaal
Praktische voorbeelden over hoe je kinderen kunt leren redeneren over open rekenproblemen.